Uzayıp giden ve bitmek bilmeyen muhabbetlerin bir kırılma anı vardır.

O an geldiğinde, ortamda bulunan kişilerden biri bomba soruyu patlatır:

“Bir İlhan İrem vardı; ne oldu ona?“

Boeing’in 787 Dreamliner modeli de neredeyse bu duruma düştü.

Projenin ne aşamada olduğunu, inanın, Havayolu 101 artık takip edemiyor.

Yeni tayyarenin ilk tecrübe uçuşunu ne zaman yapacağını bilemiyoruz ama geçmiş zamanlarda 787 hakkında Havayolu 101’de yazılanları özetle aktarma gereği hissettik.

Yazıların tarihlerine dikkat lütfen!

Aralık 2007

Boeing 787 Dreamliner hakkındaki düşüncelerimi burada sık sık dile getirmiştim. Bu yeni uçak, bir çok açıdan ‘devrimsel’ özelliklere sahip olmakla birlikte, Airbus’ın A380′de yaşadıklarını düşündüğümde vaat edildiği tarihte teslim edilmesinin bir hayli zor olacağını tahmin ediyordum. Ve arka arkaya gelen teslim tehirlerine bir yenisi eklendi. Boeing, 787′nin ilk teslim tarihini 3 ay kadar daha ileri attı. Bence bu iş burada da bitmez. Tehirler devam eder.

Aralık 2007
Başından beri hep şöyle hissediyordum. Boeing’li yetkililer hazır Airbus’ın A380 ile başı dertteyken, fırsattan istifade edip siparişleri toplamak istedi. Bunu başardılar da. Şu ana kadar 802 sipariş almış durumdalar ve bu bir rekor. Ama uzun vadede teslimatla ilgili sorun yaşanması kaçınılmaz gibi görünüyor.

Aralık 2007

Boeing’in teknoloji harikası uçağını hackerlar bastı. Tabii bu işin şakası ama ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), Boeing’den ilginç bir talepte bulununca insan ister istemez hayret ediyor; tedirgin oluyor. Habere göre FAA, Boeing yönetiminden, ‘yolcuların uçuş esnasında uçağın bilgisayar sistemini hack ederek idareyi ele almasının kesin olarak engellendiğine dair’ net bir güvence istiyor. 787′deki bilgisayar yazılımının bu açıdan saldırıya açık ve zayıflıkları olduğu ileri sürülmüş. Bakalım bu 787′nin başına daha neler gelecek?

Ekim 2007

Boeing 787 Dreamliner’ın teslimat tarihi hakkındaki tereddütlerimi bu sayfalarda bir kaç kez dile getirmiştim. Ve en nihayetinde beklenen oldu. Boeing, 787′nin teslimatının 6 ay gecikeceğini açıkladı. Aklımdaki soru işaretleri henüz silinmiş değil. Çünkü hatırlayacağınız gibi iddialardan en önemlisi, uçağın üretiminde kullanılan karbon-fiber maddenin aslında hiç de emniyetli olmadığı idi. Meydana gelen gecikmenin sebebi olarak ise 787′de kullanılacak bilgisayar yazılımı gösteriliyor. Daha fazla detay için, başlığı da esprili olan şu makaleyi okuyabilirsiniz:

On-Time 787 Delivery? Dream On

Anlaşılan; Boeing’in yeni modeli, yani benim de havayolu sektörünün iPhone’u olarak nitelendirdiğim 787 Dreamliner’ın akıbeti hakkında bir müddet daha beklememiz gerekecek. Bu gelişmenin en komik yanı, daha üç gün önce Reuters kaynaklı olarak verilen bir haber:

Habere göre; Boeing’in Genel Müdür (Pazarlama) Yardımcısı Randy Tinseth, 787′yi zamanında teslim edeceklerini açıklıyordu. Airbus’ın A380′de yaşadıklarına kıs kıs gülen Boeing’in başına gelenler için tek bir kelime geliyor aklıma:

Gülme komşuna, gelir başına!

Eylül 2007

Artık uz görü mü dersiniz, ileri görüş mü yoksa uzak görüşlülük mü, bilmem. Belki de hiss-i kabl-el vukû’ demek en doğrusu. Ama Boeing’in bir başarı hikâyesi olarak lanse ettiği Boeing 787 Dreamliner projesinde yolunda gitmeyen bir şeyler olduğu kesin. Geçtiğimiz aylarda bu konuda iki ayrı yazı yazmış ve üretim aşamasında bazı sıkıntılar olduğunu belirterek, Airbus’ın A380′de yaşadıklarının bir benzerini Boeing’in de tecrübe edebileceğini hislemiştim. Ağustos sonu yapılması planlanan ilk deneme uçuşu önce Eylül sonuna alınmıştı. Dün gelen bir habere göre ise Kasım-Aralık ayları arasına ertelendi. Bu gecikme hem parça üretimindeki aksaklıklar hem de uçuş yazılımında karşılaşılan sorunlar sebebiyle meydana geliyor. Boeing yetkilileri ilk 787′nin Mayıs 2008′de teslim edileceği noktasında ısrarcılar. Bu gidişle Boeing ilk deneme uçuşunu, uçağı teslim ettikten sonra yapacak. 🙂

Temmuz 2007

Bu ay başında tanıtımı yapılan Boeing 787 Dreamliner ile ilgili şüphelerimi daha önce belirtmiştim. Tabii ki bu şüpheler 787′nin teslimat tarihi ile ilgiliydi. Airbus’ın A380′de yaşadığına benzer bir gecikmenin yaşanabileceğini hissediyordum. Bu yöndeki ilk haber bugün geldi. Ağustos sonunda yapılması planlanan ilk deneme uçuşu, Eylül sonuna alındı. Her ne kadar Boeing, teslimat tarihinde bir gecikme yaşanmayacağı konusunda ısrarcı olsa da, “görmeden inanmam” diyorum.

Temmuz 2007

Boeing’in 1994 yılındaki 777 tanıtımından bu yana piyasaya sunduğu ilk yeni tayyare olan 787′nin “Uçan bir iPhone” olabileceğini dünkü yazımda belirtmiştim. Bakalım 787′nin getirdiği yenilikler, onu bu şekilde tanımlamamıza yetiyor mu:

1-Karbon-fiber ve sertleştirilmiş plastikten mürekkep kompozit madde ile üretildi

2-%20 daha az yakıt sarfiyatı

3-%30 daha az bakım maliyeti

4-Motor : Bleedless

5-Kabin içinde hava temizleyici sistem

6-Mevcutlara nazaran daha yüksek kabin basıncı ve nem oranı

7-Büyük pencereler (mevcutlara göre neredeyse iki katı)

8-Kabin içi özel ışıklandırma (gün doğumu, gece vb)

9-Tavan ve kabin içi bagaj bölümlerinde yeni, ferah tasarım

10-Daha büyük tuvaletler

11-”Vertical Gust Suppression” : Yolculuk esnasında türbülansa girildiğinde yolcular üzerinde meydana gelen düşme hissini azaltıcı bir sistem

Temmuz 2007

Bilişim dünyasının yenilikçi + mucit firması Apple’ın son bombası iPhone, 29 Haziran Cuma günü piyasaya verildi. Yaklaşık altı ay önce tanıtımı yapıldığından bu yana dillerden düşmeyen iPhone, gidişat bu yönde olursa Apple’ın yeni bir başarı hikâyesi olarak tarihteki yerini alacak. iPhone rüzgârı devam ederken, geçtiğimiz Pazar günü (tarihin Amerikan formatında ifadesi ile 07-08-07) havacılık sektöründe de yeni bir ürünün tanıtımı yapıldı:

Boeing 787 – Dreamliner

Gerek imal edildiği karbon-fiber karışımı kompozit madde, gerekse kabin içine taşıdığı yenilikler (büyük pencereler, kabin basıncı vb) bana “acaba?” dedirtti. Acaba Dreamliner, havacılık sektörünün iPhone’u olarak adlandırılabilir mi?

Haziran 2007

Airbus’un A380 üretiminde başına gelenler hepimizin malumu. Benzer bir durum Boeing’in 787′sinde de meydana gelebilir mi? Seattle’daki yerel bir gazete, 787′nin bazı parçalarının bir biriyle uyuşmadığını fotoğraflarla destekleyerek haber yapmış. Fakat Boeing, ufak tefek aksaklıklar dışında 787 üretimini kökten etkileyecek her hangi bir sorun yaşamadığını açıkladı. Üretiminde kullanılan hafif, kompozit madde sebebiyle uçak sanayiinde bir devrim niteliğinde olan 787′nin önümüzdeki Ağustos ayının sonlarına doğru ilk uçuşunu yapması ve 2008 Mayıs’ında da hizmete girmesi planlanıyor.