Neredeyse dört yıl olmuş.

Ryanair’in CEO’su Michael O’Leary’nin yaptığı bir açıklamadan yola çıkarak, “iş modeli mi değişecek?” diye sormuş ve düşük maliyetli taşıyıcıların, zamanla, network taşıyıcıların pazarlarına nüfuz etmeye başlayıp başlamayacaklarını sorgulamıştım.

Ve bu muhtemel iş modeline de “N + LCC = Network Low Cost Carrier” adını vermiştim.

The Economist’in geçen haftaki sayısında “In the Cheap Seats” başlığıyla yayınlanan yazıda, 1990’ların ortasından itibaren büyük bir hızla büyüyen Avrupa düşük maliyetli taşıcıyı pazarının yavaş yavaş doyum noktasına ulaştığı ve bu yüzden de bu pazardaki havayolu şirketlerinin, uygulamakta oldukları iş modelini gözden geçirmeye başladıkları vurgulanıyor.

Ryanair’in bir dönem %20’leri bulan yıllık yolcu sayısı artış oranının, 2013 yılında %6 ve 2014’te %4’e gerileyeceği tahmin ediliyor.

Gidişatın farkında olan Ryanair, genel tercihinden farklı olarak uçtuğu noktalardaki büyük havalimanlarını tercih etmeye başlayabilir. Barcelona, bunun ilk örneği oldu bile.

Öte yandan Air Berlin’in organik büyümenin yanı sıra, son dönemde yapmış olduğu satın almalar neticesinde Almanya’nın ikinci büyük havayolu şirketi haline dönüşmesi dikkat çeken bir başka husus.

Uçuş ağı yapısını; Berlin Tegel, Düsseldorf ve Palma olmak üzere sadece üç merkez üzerine inşa eden Air Berlin’in bir sık uçan yolcu programı bulunuyor ve önümüzdeki dönemde, başını British Airways ve American Airlines’ın çektiği oneworld adlı havayolu ittifakına üye olmaya hazırlanıyor.

Air Berlin ile ilgili olarak yukarıda belirttiğimiz bu üç unsur aslında network taşıyıcılara has özellikler.

Düşük maliyetli taşıyıcıların önümüzdeki yıllarda birer N+LCC modeline evrileceğinin bir başka göstergesi de yeni açılmakta olan uçuş noktaları.

Düşük maliyetliler, Kuzey Afrika ve Ortadoğu gibi nispeten uzun süreli hatları birer birer portföylerine dahil ediyor.

Buna karşılık network taşıyıcılar tarafından özellikle kısa mesafeli hatlarda sunulan ürünün giderek bir düşük maliyetli iş modeli çerçevesinde tasarlandığını da gözden kaçırmamak gerekiyor.

Gidişat, iki iş modelinin bir orta noktada buluşacağı yönünde.