1,5 milyarlık nüfusuyla dünya ekonomisinde çok büyük bir yere sahip olan Çin, şimdi de havayolu şirketleri ile adından söz ettirmeye başlıyor.

Yoğun bir biçimde devlet kapitalizmi uygulamakta olan Çin’in, geçen sene Havayolu 101’de değindiğim hedeflerine göre, 2010 yılında 2.600 olan uçak sayısı, 2015’e gelindiğinde 4.500′e çıkacak.

267 milyon mertebesindeki yolcu sayısının 450 milyona ulaşacağı öngörülürken, ticarî havalimanı sayısının da 175′ten 220′ye yükselmesi bekleniyor.

Söz konusu dönem için havayolu sektörüne yapılacak yatırım miktarının yaklaşık 230 milyar Dolar olacağı hesaplanıyor.

Çinli Havayolu Şirketleri Geliyor

Çin’in en önemli meselesi, Çin bağlantılı havayolu sektöründe yabancı şirketlerin aldığı pay.

Daha doğrusu, Çinli havayolu şirketlerinin pastadan gerektiği kadar büyük bir dilim kopartamıyor oluşu.

İstatistiklere göre Çin bağlantılı uluslararası yolcuların ancak %46′sı Çinli şirketler tarafından taşınıyor.

Çin açısından kargo pazarındaki durum daha da vahim. Toplam taşınan kargo pazarının %30’undan daha azı Çinli firmalarda.

Geçtiğimiz Ocak ayında CAPA’da yayımlanan genişçe bir analizde, yukarıda belirttiğimiz kompozisyonu değiştirmeye çalışan Çin’in, bu konuda neler yapmakta olduğunu tahlil edildi.

Öncelikle, 2010 yılı verilerine göre, taşınan yolcu sayısı açısından Çin’deki belli başlı havayolu şirketlerinin hangileri olduğuna bir bakalım:

Şirket	Kod	İç Hat	Dış Hat	Toplam
China Southern Airlines	CZ	71.157.896	4.919.864	76.077.760
China Eastern Airlines	MU	42.753.801	7.581.942	50.335.743
Air China	CA	39.845.826	6.162.651	46.008.477
Hainan Airlines	HU	17.739.648	629.377	18.369.025
Shenzhen Airlines	ZH	15.765.916	722.818	16.488.734
Xiamen Airlines	MF	13.152.060	323.310	13.475.370
Shanghai Airlines	FM	11.068.464	809.617	11.878.081
China Airlines	CI		10.960.111	10.960.111
Sichuan Airlines	3U	10.533.736	133.811	10.667.547
Shandong Airlines	SC	7.790.868	240.476	8.031.344

Görüldüğü üzere China Southern, China Eastern ve Air China iç hatlarda çok kuvvetli bir görünüm sergilerken, dış hatlarda başı, 11 milyon yolcu ile China Airlines çekiyor.

Önümüzdeki dönemde bu havayolu şirketlerinin özellikle, altıncı trafik hakkı olarak adlandırılan “dıştan dışa” transit yolcu pazarında daha etkin bir rol oynamayı hedefleyecekleri düşünülüyor.

Çinliler, Avrupa ve Kuzey Amerika noktaları ile Avustralya/Yeni Zelanda pazarındaki yoğun trafikten pay almaya çabalayacak.

Pekin, Şanghay, Guangzhou gibi kentleri hub olarak kullanan bu şirketler, bir yandan da filolarını büyütmeye devam ediyorlar.

Şu an itibarıyla toplam beş adetlik Airbus A380 siparişinin ikisini teslim almış olan China Southern, bu uçakları şimdilik iç hat seferlerinde kullanmakta.

Gerekli izinlerin alınmasının ardından, A380’lerin New York hattında kullanılacağı tahmin ediliyor.

2020 yılına gelindiğinde, Çinli şirketler tarafından Avustralya pazarında haftalık 500 uçuş gerçekleştirilebileceği öngörülüyor.

Günümüzde Avrupa hatlarında yeterince kuvvetli bir konuma sahip olmayan Çinli şirketlerin büyümeleriyle birlikte, Çin üretimi olan her mal ve hizmette olduğu gibi, havayolu seyahatinde de “düşük maliyet-düşük fiyat” ilişkisinden aldıkları güçle, sektörü sallamaları ve paradigma kaymalarına sebep olmaları kimseyi şaşırtmamalı.

Öte yandan, özellikle Çin iç hat pazarında lider durumda olan China Southern’in, alternatif ulaşım biçimlerinden menfî yönde etkilenmesi bekleniyor.

Ülkenin doğu kıyılarındaki şehirleri bir birlerine bağlayan hızlı tren sistemlerinin, China Southern’in iç hat network’ünün dörtte birini etkileyeceği ve buralarda %50’ye varan oranlarda yolcu kaybına yol açabileceği iddia ediliyor.

Çin havayolu sektörü hakkında daha geniş bilgi için, CAPA’da yayımlanan ve yukarıda bahsettiğim makalenin okunmasını tavsiye ediyorum.