Petrol fiyatlarında geçtiğimiz yaz aylarında başlayan ve Ekim ayının başından itibaren hızlanan düşüş, şimdilik durulmuş gibi görünüyor.
Ham petrolün varil fiyatı, Haziran ayında 107 USD seviyesindeyken, şu günlerde bu fiyat, 55 – 56 USD arasında gidip geliyor. Yani altı ay gibi kısa bir süre içerisinde, petrolün fiyatı neredeyse yarı yarıya azalmış durumda.
Hâl böyle olunca, gözler hemen havayolu şirketlerine dönüverdi.
Zira toplam maliyetler içerisinde akaryakıtın payı, network taşıyıcı şirketlerde %30-35 civarında seyrederken, düşük maliyetli iş modelini benimseyen havayolu firmalarında bu oran %50 mertebesine kadar yükselebiliyor.
Bu noktada en fazla tartışılan şey, uçak bileti fiyatlarının düşüp düşmeyeceği oluyor.
Ancak fiyatların belirlenmesinde “maliyet + kâr” formülünün çok uzun süre önce devre dışı kaldığını ve söz konusu fiyatların tamamen pazardaki “arz – talep” dengesi çerçevesinde oluştuğunu bilenler, bilet fiyatlarındaki indirim haberlerine ihtiyatla yaklaşıyor.
Havayolu Kârları Yükseldi; Personel Maaşları Artar mı?
Petrol fiyatlarındaki düşüş, bilet fiyatlarına aynı oranda yansımayınca, havayolu şirketlerinin kârlılığında olumlu yönde bir hareket beklenebilir.
Petrol fiyatlarında son dört – beş aydır yaşanan keskin düşüşün, özellikle satın almakta olduğu akaryakıt için hedging anlaşması yapan havayolu şirketlerinin bilançolarına yansıması biraz gecikmeli ve hatta göründüğü kadar yüksek olmayacaktır.
2008 yılının ikinci yarısında petrol fiyatlarında yaşanan çok keskin düşüş, hedging yapan şirketleri ciddi mânâda zora sokmuştu. Hatırlanacağı üzere Air France-KLM, 2009 yılının Nisan – Aralık döneminde bu sebepten ötürü tam 464 milyon Euro kayba uğramıştı.
Akaryakıt hedging oranı nispeten düşük olanlar ve bu tarz sözleşmelere hiç girişmeyenler ise daha şanslı.
İşte onlardan bir tanesi; American Airlines.
Rakiplerinin aksine hedging anlaşması yapmayan American Airlines, şimdilerde bunun keyfini sürüyor.
Şirket yönetimi, beklenmedik bir biçimde ortaya çıkan bu kârın bir bölümünü, çalışanlarıyla paylaşma kararı aldı.
American CEO’su Doug Parker, şirket personeline gönderdiği bir mektupta bu konuya değinerek, kabin memurlarının maaşlarına %4 oranında ilave zam yapılacağını açıkladı.
Bu sayede, American Airlines bünyesindeki kabin memuru maaşları, Delta ve United Airlines ile mukayese edildiğinde %7 oranında daha yüksek hale gelmiş olacak.
Akıllara, “Neden sadece kabin memurlarının maaşlarına zam yapılıyor?” şeklinde bir soru gelebilir.
Bunun cevabı, American Airlines – US Airways birleşmesinde gizli.
Birleşme sonrasında bir çok işçi grubu ile şirket yönetimi arasındaki müzakereler devam ediyor.
Anlaşmaya varan ve yeni sözleşmeyi onaylayan ilk grup kabin memurları olduğundan, ilave maaş zammı da ilk olarak onlara verilmiş durumda.
Pilotlar ile American yönetimi arasındaki görüşmelerde de sona gelindiği ve önümüzdeki Ocak ayı içerisinde sözleşmenin imzalanacağı belirtiliyor.
Sözleşmenin imzalanması halinde pilotlar da, küresel çapta hızla değer kaybeden petrol fiyatlarının etkisini bordrolarında görme fırsatını yakalayacak.
Bakalım çalışanlar lehine benzer uygulamalar, diğer havayolu şirketlerinde de yaşanacak mı?