Son on yıl içerisinde havayolu sektörünün çehresi baştan aşağı değişmiş durumda.

Basra Körfezi’nin batı kıyılarını kendilerine merkez yapan Emirates (Dubai), Etihad Airways (Abu Dabi) ve Qatar Airways (Doha) ile birlikte Türk Hava Yolları (THY), yapmış oldukları atılımla sektörde, “oyun değiştirici” etkisi yarattılar.

Oldukça hızlı bir biçimde büyüyen bu dört havayolu şirketine, Güneydoğu Asya’daki oyuncuların katkısı da eklenince, havayolu sektörünün merkezi hızlı bir biçimde doğuya doğru kaydı.

Bu eğilimin önümüzdeki yıllarda da devam etmesi bekleniyor.

Sonuçta başta Emirates olmak üzere, bölgenin önde gelen havayolu şirketleri (Etihad ve Qatar Airways), “süper-bağlayıcı” şeklinde tanımlanmaya başlandı.

Özellikle Avrupa ile Asya, Avustralya ve Afrika arasındaki hava trafiğinde etkisi gözlemlenen bu fenomen, Avrupalı ve Amerikalı havayolu şirketlerini harekete geçirdi.

Körfez’deki havayolu şirketlerine karşı geliştirilen en önemli argüman, söz konusu şirketlerin adil rekabet ortamını sekteye uğratacak bir biçimde devlet desteği alıyor oldukları.

Air France ve Lufthansa, Avrupa Birliği’ni bu konuda aktif bir rol oynaması yönünde teşvik ederken, Amerikalı havayolu şirketleri, geliştirdikleri bir inisiyatif çerçevesinde Körfez’den gelen rekabetin yerel ekonomiye olan menfî etkilerinin üzerinde duruyor.

Delta, American ve United Airlines ayrıca, Körfez’deki havayolu şirketlerinin son on yıl içerisinde 42 milyar USD tutarında devlet yardımı aldıklarını iddia ediyor.

Körfez merkezli havayolu şirketleri ise buna karşı olarak, yapmış oldukları girişimlerin yerel ekonomilere olan faydalarını vurguluyor.

Buna ilave olarak Emirates, Avrupa ile Amerika kıtası arasında, 5. Trafik Hakkı çerçevesinde sefer yapabileceğini açıkladı.

Qatar Airways ise bundan iki hafta kadar önce, Doha ile Los Angeles, Boston ve Atlanta arasında doğrudan sefer başlatacağını, New York seferlerini ise günde ikiye çıkaracağını duyurmuştu.

Amerikalı Havayolu Şirketleri 70 Milyar USD Devlet Yardım Aldı

ABD’li şirketleri resmî olarak, Etihad, Emirates ve Qatar Airways’in toplam 40 milyar USD devlet yardımı aldığını iddia etmişti.

Buna karşılık olarak Körfez şirketleri de kendi iddialarını dile getiriyor.

Geçtiğimiz hafta içerisinde Etihad Airways tarafından yapılan bir açıklamaya göre ABD’li şirketler 2000 yılından günümüze toplam 70 milyar USD tutarında devlet yardımı aldı.

Bu yardım büyük oranda iflas koruması ve kıdem tazminatı garantileri şeklinde gerçekleşti.

Etihad sözcüsü Jim Callaghan, ABD’li havayolu şirketlerinin yıllardan beridir, son derece olumlu şartlar sağlayan hukukî düzenlemelerden faydalandıklarını ve faydalanmaya devam ettiklerini vurguladı.

Amerikalı şirketler adına açıklama yapan Partnership for Open & Fair Skies sözcüsü Jill Zuckman ise, Chapter 11 olarak adlandırılan iflas korumasının “sübvansiyon” olarak nitelendirilemeyeceğini ve kıdem tazminatlarıyla ilgili yeniden yapılandırmalarda ABD vatandaşlarının vergilerinin kullanılmadığını belirtti.

Görünen o ki, ABD, Avrupa ve Körfez merkezli havayolu şirketleri arasındaki rekabet, önümüzdeki dönemde farklı bir boyutta sert bir biçimde devam edecek.