Havayolu 101’in tarih köşesinde bu kez 1948 yılına uzanıyoruz.
Sektörün efsanevî şirketlerinden Pan American World Airways‘e (Pan Am) ait bir uçuş ağı haritası var karşımızda.
Pan Am o tarihlerde, günümüzde dahi çok az havayolu şirketine nasip olan genişlikte bir coğrafyada faaliyet gösteriyordu.
New York’tan Cape Town’a, Frankfurt’tan İstanbul’a, Tokyo’dan Sydney’e kadar bir çok dünya kenti, Pan Am’ın uçuş ağında yer alıyordu.
Aslına bakılırsa şirket, adındaki “World” ibaresinin hakkını veriyordu denilebilir.
1980’lerin ortalarında Sovyetler Birliği’nin Moskova ve Leningrad kentlerine de uçuş başlatan Pan Am, ülkemizde de İstanbul ve Ankara’ya sefer düzenlemekteydi.
Özellikle 1950’li yıllarda Pan Am’ın Türkiye’de çok faal bir biçimde pazarlama ve reklam çalışmaları olduğunu biliyoruz.
1946 yılından itibaren 35 sene boyunca Türkiye’yi dünyaya bağlayan havayolu şirketi konumundaki Pan Am, 1981 yılında Türkiye seferlerini iptal etmişti.
İstanbul’dan son sefer 12 Eylül 1981 tarihinde yapılmıştı.
Frankfurt aktarmalı olarak New York’a gidecek olan uçak, İstanbul’dan 137 yolcusuyla hareket etmiş; sefer, Boeing 727 tipi bir uçak ile gerçekleştirilmişti.
Ankara’dan icra edilen son uçuşun tarihi ise 13 Eylül 1981 idi.
Uzun yıllar boyunca sivil havacılığın akla ilk gelen şirketlerinden olan Pan Am, özellikle 1980’li yıllarda ABD’de yaşanan değişime ayak uyduramamış ve 19 Ekim 1927 tarihinde başlamış olan faaliyetlerine, 4 Aralık 1991’de son vermişti.
Pan Am, 64 yıllık tarihi boyunca Frankfurt, New York John F. Kennedy, Londra Heathrow, Miami, Tokyo Haneda ve Narita havalimanlarını hub olarak kullanmıştı.
1946-1953 yılları arasında şirketin sloganı olarak, “The System of the Flying Clippers” ifadesi tercih edilmişti. Zaten bu slogan, yukarıda görülen uçuş ağı haritasında da yer almakta.
Bilindiği üzere Pan Am, filosundaki uçakları, çok sayıda yelkeni olan hızlı bir gemi türünden ilham alarak “Clipper” şeklinde adlandırıyordu.
Her ne kadar 1991 yılında göklere veda etmiş olsa da, sivil havacılığın dünya geneline yayılmasına büyük rol oynamış olan Pan Am, aradan yıllar geçse de sitayişle anılmaya devam edecek.