Havayolu 101’de fırsat buldukça, petrol fiyatlarının seyrine değiniyoruz.

Zira akaryakıt giderleri, havayolu şirketlerinin maliyet kalemleri arasında açık ara en önde yer alıyor.

Toplam maliyetler içerisinde akaryakıtın payı, network taşıyıcı şirketlerde %30-35 civarında seyrederken, düşük maliyetli iş modelini benimseyen havayolu firmalarında bu oran %50 mertebesine kadar yükselebiliyor.

Havayolu şirketleri için akaryakıt giderlerini diğer giderlerden ayıran en önemli husus, bu büyük maliyet kaleminin dışsal oluşu.

Personel giderleri, uçak kiraları, havalimanı vergileri gibi harcamaların, öyle ya da böyle, bir şekilde kontrol altında tutulması mümkün olabilirken, petrol fiyatları tamamen dünyadaki siyasî ve ekonomik konjonktür çerçevesinde şekilleniyor.

Bu duruma karşı alınabilecek tedbir sayısı çok fazla değil.

Bazı şirketler hedging işine girip risk alırken, Delta Air Lines gibi, petrol rafinerisi satın alarak son derece sıra dışı yöntemlere başvuranlar da bulunuyor.

Petrol Fiyatları 2004-2016

2000’li yılların ortalarında hızla artan, 2008-2009 küresel mâlî kriz döneminde bir miktar hız kesen petrol fiyatları, 2011 yılının başındaki Arap Baharı döneminde yeniden artış trendi içerisine girmişti.

O yılın Nisan ayında ortalamada 120 USD mertebesine yaklaşan petrol fiyatları, daha sonraki aylarda ise 100 USD civarında salınmaya başlamıştı.

Uzunca bir süre bu civarda seyreden petrol fiyatları, hem arz artışı hem küresel ekonomi ile ilgili endişeler hem de ABD Doları’nın diğer para birimleri karşısında yükselişe geçmesi sebebiyle, son bir yıl içerisinde hissedilir derecede değer kaybetti.

Ham petrolün varil fiyatı 2014 yılının ikinci yarısında öyle bir hızla geriledi ki, 2015 yılının Ocak ayına gelindiğinde ortalama fiyat 47 USD civarına kadar geriledi.

Daha sonra toparlanan petrol fiyatları, 2015 yılının Ağustos ayına kadar 55-65 USD aralığında salındı.

Ancak uluslararası finans piyasalarında Çin’deki develüasyon sonucunda tetiklenerek başlayan sarsıntı, tüm emtia fiyatlarının yönünü yeniden aşağıya çevirmesine yol açtı.

Geçtiğimiz Kasım ayından itibaren yeni bir satış dalgası yaşanırken, Brent tipi petrolün varil fiyatı, 50 USD seviyesinden hızla 30’lu seviyelere kadar geriledi.

Ve yazımızı kaleme aldığımız şu an itibarıyla Brent petrolün fiyatı, Çin ekonomisine ilişkin kaygılarların artmasıyla birlikte gün içerisinde %5 oranında değer kaybederek 31,60 USD seviyesine inmiş durumda.

Petrol fiyatlarında bu seviyeler en son, 2004 yılının Mart ayında görülmüştü.

Kimi analistlere göre önümüzdeki dönemde petrol fiyatında, 20 USD gibi inanılması güç rakamlar görülebilir.

Tabii bu dramatik düşüşte bir nebze de olsa, Amerikan Doları’nın son bir buçuk sene içerisinde dünyanın diğer para birimlerine karşı değer kazanıyor oluşunun da etkisi olduğunu belirtmemiz gerekiyor.

Havayolu Şirketleri Sevinsin mi, Üzülsün mü?

Yazımızın girişinde de belirttiğimiz gibi, havayolu şirketlerinin bir numaralı maliyet kalemi akaryakıt giderleri.

En basit şekilde düşünürsek, havayolu şirketlerinin akaryakıt fiyatlarının gidişatından memnun olmaları gerektiği sonucuna varabiliriz.

Ancak petrol fiyatlarındaki düşüşte, başta Çin olmak üzere küresel ekonomilerde yaşanmakta olan durgunluk önemli rol oynuyor. Bu durum, yine küresel ölçekte faaliyet gösteren havayolu şirketlerinin yolcu sayısını olumsuz yönde etkileyebilir.

Tüm dünya piyasalarını etkisi altına alan satış dalgasının devam etmesi halinde, hava trafiğinde ciddi düşüşler yaşanması kaçınılmaz hale gelebilir.

Bu noktada temennimiz, çok kolay görünmese de, petrol fiyatlarında ciddi bir artış yaşanmadan ekonomilerin ve uluslararası ticaretin yeniden toparlanma sürecine girmesi yönünde.