Hava kargo pazarı, yolcu taşımacılığından bir hayli farklı özelliklere sahiptir.

Kargo tek yönde (one way) hareket ederken, yolcu çok büyük oranda gidiş – dönüş (round trip) seyahat eder.

Kargo geceleri, yolcu gündüzleri seyahat etmek ister.

Kargo kendisi hareket edemez, yolcu hareketlidir.

Kargonun hacmi ve ağırlığı çok değişkendir, yolcu üç aşağı-beş yukarı aynıdır.

Kargo için uçuşun aktarmalı olması çok önemli değildir, yolcu mümkünse doğrudan uçuşu tercih eder.

Kargo için uçağın tasarımı, yaşı, konforu önemli değildir, yolcu için ise bu unsurlar çok önemlidir.

Hava Kargo Pazarında Arz Fazlası mı Var?

Günümüzde, “değer” açısından bakıldığında, dünya ticaretinin üçte birinden fazlası, hava kargo ile gerçekleştiriliyor.

Öte yandan, geçtiğimiz günlerde Berlin’de düzenlenen World Cargo Symposium sırasında da dile getirildiği üzere, hava kargo sektörü eski günlerini arıyor.

2008-2009 küresel mâlî krizden bu yana, kargo hacminde toparlanma olsa da, gelirler için aynı şeyi söylemek pek mümkün görünmüyor.

Zira havayolu şirketlerinin kargo gelirleri 2011 yılında 67 milyar USD ile zirveye ulaşmışken, 2015 yılında bu rakam 50 milyar USD civarına geriledi.

Tabii bunda, aynı dönem içerisinde ABD Doları’nın Euro’ya karşı değer kazanmış olmasının da payı var.

Bununla birlikte, havayolu şirketlerinin gelir kırılımına baktığımızda, durum daha net bir biçimde görülüyor.

On yıl kadar önce hava kargonun havayolu şirketleri gelirlerindeki payı %12 seviyesindeyken, günümüzde bu oran %9 mertebesine gerilemiş durumda.

Bu durumun en önemli sebebi, 2012 yılından bu yana, deniz taşımacılığı fiyatlarında yaşanan inanılması güç düşüşler.

Deniz taşımacılığı fiyatlarında son dört – beş yıl içerisinde bazı hatlarda %75’i aşan oranlarda yaşanan düşüşler, bir çok firmanın hava taşımacılığı yerine denize yönelmesine sebep oldu.

Buna ilave olarak, yolcu sayısındaki artışa paralel olarak genişleyen filoların da etkisini hesaba katmamız gerekiyor.

Toplam kargonun yarıdan fazlası yolcu uçakları ile taşınıyor.

Bu yüzden, havayolu şirketleri her ne kadar öncelikli olarak yolcu taşımaya odaklanmış olsalar ve planlamalarını buna göre yapsalar da, filoya katılan her yeni yolcu uçağı aynı zamanda ilave kargo kapasitesi anlamına geliyor.

Dolayısıyla yolcu uçaklarının sayısındaki bu artış, hava kargo birim fiyatlarını da aşağıya çekmeye devam ediyor.

Örnek vermek gerekirse; geçtiğimiz Aralık ayında İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’na günlük sefer başlatan Emirates, Dubai – İstanbul hattına bir anda haftalık 168 ton kargo kapasitesi koymuş oldu.

Şirket bu hatta şu an için, 24 ton yük kapasitesine sahip Airbus A330-200 tipi uçak kullanıyor. Önümüzdeki dönemde bu hattaki uçak tipi Boeing 777’ye dönecek ve kargo kapasitesi daha da artacak.

Sonuçta, hava kargo işindeki kapasite kullanımı, %43,5 oranıyla, küresel mâlî krizden bu yana en düşük seviyeye inmiş durumda.

Tamamen kargo operasyonu yapan havayolu şirketlerinin bazıları iflas ederken, Lufthansa Cargo gibi bazı alt şirketler de uzun zaman aradan sonra yeniden zararla tanıştılar.

Güney Amerika kıtasının en büyük havayolu şirketi olan LATAM, 2015 yılının son çeyreğinde kargo gelirlerinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %27 oranında kayba uğradı.

British Airways, kargo uçaklarının filodan tamamen çıkarmanın planlarını yapıyor.

DHL, FedEx ve UPS gibi, uçtan uca kargo hizmeti veren şirketlerin durumu ise farklı.

Uçakları, kamyon ve kamyonetleri ve yüksek verimlilik esasına göre çalışan dağıtım merkezleriyle kargo konusunda uzmanlaşmış olan bu şirketler, sektördeki hava kargo işini adeta emiyorlar.

FedEx’in en son açıklamış olduğu üç aylık finansal raporunda net kârın yıllık bazda %18 oranında artmış olması, bu duruma güzel bir örnek teşkil ediyor.

Ancak Amazon.com’un, yıllık 11,5 milyar USD’yi bulan nakliye maliyetlerini azaltmak amacıyla geçtiğimiz günlerde 20 adet Boeing 767 tipi kargo uçağı kiralaması, sektörde kimsenin yerinin garanti olmadığını da gösteriyor.

Zira DHL, toplam gelirinin dörtte birini, Amazon.com paketlerini taşıyarak elde ediyor.