Airbus ve Boeing, uzun süredir devam eden bekleyişin ardından, İran’a uçak satma iznini aldı.

Gün içerisinde yapılan açıklamalarla, önce Airbus, daha sonra da Boeing firmalarına, gerekli satış yetkisi tahsis edildi.

ABD Hazine Bakanlığı’na bağlı Office of Foreign Assets Control (OFAC) adlı birim tarafından verilen satış lisansı ile birlikte, bu yıl içerisinde İran ile Airbus ve Boeing arasında imzalanan uçak siparişi sözleşmelerine ilişkin hususlar yavaş yavaş devreye girmeye başlayacak.

“Yavaş yavaş” diyoruz, zira OFAC’ın Airbus’a vermiş olduğu satış lisansı sadece 17 uçağı kapsıyor. Yapılması hedeflenen bu ilk teslimat paketinin içerisinde, A320 ve A330 tipi uçaklar bulunuyor.

Bununla birlikte, İran için son derece olumlu sayılabilecek bu adımın ardından, iki uçak üreticisi firmaya verilen satış izninin kapsamının genişletileceği tahmin ediliyor.

Bir Fransız – İtalyan ortaklığı olan ve İran’ın bu yıl içerisinde sipariş verdiği bir diğer uçak üreticisi ATR de, ABD’den gelen yeşil ışığı bekliyor.

Görüldüğü üzere, Airbus ve ATR gibi, Avrupa kökenli şirketler dahi, İran’a uçak satabilmek için ABD’nin iznini bekliyor. Zira uçaklarda kullanılan motor, seyrüsefer (navigasyon) sistemleri, IFE gibi bir çok unsurun üreticileri arasında, Amerikalı firmalar yer alıyor.

Öte yandan, İran’ın satın alacağı uçakların finansmanının ne şekilde sağlanacağı konusu da, aşılması gereken bir başka karmaşık engel olarak değerlendiriliyor.

Zira İran’ın 2016 yılı içerisinde vermiş olduğu uçak siparişinin toplam bedeli, liste fiyatlarına göre, 50 milyar USD’yi aşıyor.

İran’ın Uçak Satın Alma Hikâyesi

Kısaca hatırlamak gerekirse; İran ilk olarak 2015 yılı içerisinde Rus Sukhoi firması ile Superjet 100 tipi uçak için anlaşmaya varmıştı.

2016 yılının başında ise İran, 118 adetlik büyük bir Airbus siparişi vermişti.

Bu sipariş dahilindeki ilk sekiz adetlik teslimatın A320 ve A330 tipi uçaklardan oluşması ve 2016 yılının sonuna kadar gerçekleşmesi bekleniyordu.

Bunu, 40 adetlik ATR siparişi izlemişti. ATR firması, bir Fransa – İtalya ortak girişimi.

Akabinde, uçakların teknik bakım ihtiyacına yönelik olarak İran ile Lufthansa Technik arasında bir anlaşma imzalanmıştı.

Air France, yıllar sonra Tahran uçuşlarını yeniden başlatırken, British Airways de Eylül ayının başında İran pazarına geri dönüş yapmıştı.

Tüm bunlar olurken İran Sivil Havacılık Kurumu, Kanadalı muhattapları nezdinde resmî başvuruda bulunarak, bu iki ülke arasındaki sivil uçuşların başlaması için talebini iletmişti.

Haziran ayında, Boeing ile İran anlaşmaya varmış ve İran, Boeing’ten, 4 adet Boeing 747-8, 15 adet Boeing 777-9, 15 adet Boeing 777-300ER, 6 adet Boeing 737NG ve 40 adet Boeing 737 MAX alımı yapmaya karar vermişti.

Buna ilave olarak kiralama yöntemiyle 29 adet Boeing 737NG alınacak ve böylece satın alınacak uçak sayısı 109 adet olacak.

Boeing siparişini takip eden günlerde ise İran, Japon Mitsubishi Heavy Industries firması ile 20 adet bölgesel jet alımı için anlaşmaya varmıştı. Satın alınacak bu uçakların, Aseman Airlines tarafından İran iç hatlarında kullanılması planlanıyordu.

En son aşamada ise, İran pazarına hızlı bir giriş yapmayı hedefleyen Brezilyalı üretici Embraer, yolcu uçaklarını İranlı havayolu şirketlerine tanıtmak amacıyla ülkeyi ziyaret etmişti.