Temel Kotil, 11 yıl ile Türk Hava Yolları tarihinin en uzun süre genel müdürlüğünü yapan isim oldu.

Genel müdürlüğe atandığı 2005’ten bu yana sürekli ‘gidiyor’ dendi. Temel Bey’e gidiyor diyenler gitti.

Ve sonunda Kotil THY’nin kapısından ‘emekli’ olarak yani kendi isteği ile çıktı.

Yerine ise Sivil Havacılık Genel Müdürü Bilal Ekşi geldi.

Ya bundan sonrası ne olacak?

Önce Temel Bey’den başlayalım…

Temel Bey ile ilk tanıştığımızda ‘Nasıl uçak mühendisi oldunuz?’ sorusuna şu yanıtı vermişti:

“Türkiye Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında kendi uçağını yapmak üzere büyük çaba harcıyordu. O yıllarda İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Uçak Mühendisliği en yüksek puanla öğrenci alıyordu. Orayı yazdım ve kazandım”

Kotil, 1983 yılında İTÜ’den mezun olur. Sınava girer. ABD’de master ve doktora yapacak ekibe seçilir. Dönüşünde hedefi kurulacak uçak fabrikasında görev yapmaktır. F-16 projesiyle düğmeye basılmıştır. Ankara’da çorak bozkırda bir uçak fabrikası kurulmaktadır.

Temel Bey, master ve doktorasını yapar ama fabrikaya giremez. Yolu akademisyenliğe sapmıştır. Ama bu hayali 30 yıl sonra gerçek olacaktır. Giremediği TAI’ye 2016’da genel müdür olarak girecektir.

Temel Kotil TAI’de Başarılı Olur mu?

THY’den ayrılırken Kotil veda mesajında önümüze iki fotoğraf koydu:

“Nisan 2005’te genel müdür olduğumda THY’nin 79 uçağı vardı. 12 milyon yolcu taşıyordu. Ayrılırken 299 uçak ve 61 milyon yolcu taşıyan şirketi geride bırakıyorum”.

TAI, 2005’te o dönem Genel Müdür Muharrem Dörtkaşlı ile tarihinin en önemli anlaşmasını yaptı. Şirketin yüzde 49 hissesi Lockheed Martin’den alındı ve millileştirildi. O güne kadar tasarım projelerine ortağı nedeniyle giremeyen TAI’nin artık zincirleri kırılmıştı.

Türk Silahlı Kuvvetleri’ni Güçlendirme Vakfı’na ait şirket, vakıf yapısının tüm zorluğuna rağmen büyük bir özveri ile milli projelere eğildi.

Hürkuş, ANKA gibi milli tasarımlar ortaya çıktı.

Millî Helikopter Projesi’nde çok ciddi adımlar atıldı. İtalyanların tasarladığı A129, TAI’nin tasarımı ve ASELSAN’ın desteği ile T-129 ATAK Platformu haline geldi. Dünyanın önemli taarruz helikopterlerinden biri oldu.

Temel Bey, bu yapının kuşkusuz daha da büyümesine, daha fazla milli projenin alınması ve hızla yapılmasına çok önemli bir destek verecektir. Ankara’dan aldığı destek, kuracağı düzgün strateji ile TAI’ye farklı bir vizyon katacağına inanıyorum.

Ona en büyük destek, emektar genel müdür Muharrem Dörtkaşlı’nın Yönetim Kurulu Başdanışmanlığı ile gelecektir. TAI’nin sürprizlere adım atacağı dönem belki THY kadar hızlı olmayacak ama bunun meyveleri birkaç yıl içinde ortaya çıkacaktır.

Bilal Ekşi Yuvaya Döndü

Bilal Ekşi, Temel Bey ile birlikte THY’ye girdi.

THY Teknik, sonrasında yer hizmetlerinden sorumlu genel müdürlük derken Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın başına gitti.

Sonrasında geri döndü ve Pratt & Whitney ile THY’nin ortak olduğu TEC’in (Turkish Engine Center) şirketinde genel müdür yardımcısı oldu. Yani sektörde pişti. Sonrasında ise Ali Arıduru’nun yerine Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün başına geçti.

Bilal Bey, gösterişsiz ama çok çalışkan bir yönetici olduğunu görev aldığı tüm pozisyonlarda ispatladı. THY’de Temel Bey’den boşalan koltuk için dolduracağından kuşkum yok.

Ancak Bilal Bey’i THY açısından zorlu günler bekliyor. Bölgenin durumu, terör saldırıları derken bu yıl THY için zorlu geçiyor. Buna tüm dünyada havayollarının içinde olduğu zor durumu da eklemek lazım. Muhtemelen THY bu yılı ciddi bir zararla kapatacak.

İlker Aycı’nın Durumu

Hamdi Topçu’nun yerine gelen İlker Aycı ile Temel Kotil’in arası ilk dönemden itibaren iyi olmadı.

Sonrasında yaşanan barışmanın ardından Temel Kotil’in IATA başkanlığı için aday olmasıyla suskunluk dönemi başladı.

IATA başkanlığında ilk üçe giren Kotil seçilemeyince THY defterini ne zaman kapatacağı merakla bekleniyordu. 15 Temmuz süreci derken operasyon ekim ayına kaldı.

İlker Bey, tek adamlığını Bilal Ekşi’nin gelmesi ile daha da etkin olarak sürdürecek. Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürün sorunsuz çalışacağını düşünüyorum. İlker Aycı kararı veren mekanizma olarak yoluna devam edecektir.

Yeni Sivil Havacılık Genel Müdürü Kim Olacak?

Temel Kotil’in TAI’ye, Bilal Ekşi’nin THY’ye geçmesiyle birlikte gözler Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne döndü. Önce ortaya Savunma Sanayi Müsteşarı Prof. Dr. İsmail Demir’in atanacağı iddiası atıldı. Henüz bu konuda bir gelişme yok.

İsmail Demir konusu tartışılırken ‘Neden müsteşarlıktan genel müdürlüğe düşsün?’ gibi sorular da haklı olarak soruldu. Her ne kadar Türkiye’de SHGM yeterince önemli görülmese de havacılık otoritesi, yurtdışında çok önemli bir mevkiidir.

Hatta birçok açıdan siyasi olması nedeniyle yabancı ülkelerde Ulaştırma Bakanlığı’nın önüne bile geçebilir.

İsmail Demir’in buraya atanması ile SHGM’nin yurtdışında olduğu gibi daha yüksek bir noktaya ulaşmasına imkan sunulabilir mi? İsmail Demir, THY Teknik ve sonrasında müsteşarlık tecrübesi ile bunu yukarıya taşıyabilecek bir isimdir.

Serdar Yıldırım’ın Adı Dolaşıyor

Serdar Yıldırım, Orhan Birdal’ın ardından Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin genel müdürü olmuştu.

Serdar Bey, vizyonu ile DHMİ’yi farklı bir noktaya taşımak istedi. Ancak DHMİ, Türkiye’nin ‘müstesna’ kurumlarından biri. Kendi iç işleyişi çok farklı. Yıldırım’ın iyi niyetli tüm çalışmalarına rağmen iç yapıda ciddi bir direnme ile karşılaştı.

Sonrasında SHMG’nin başına gelir mi? Veya İsmail Demir’in SHGM’ye geçmesi durumunda Savunma Sanayi Müsteşarı olur mu, bekleyip göreceğiz.

Havacılıktaki bu operasyon ile Türkiye’nin önemli kurumlarındaki yöneticiler neredeyse yer değiştirdi. Ben bu operasyonun, sektörü çok iyi bilen Başbakan Binali Yıldırım tarafından doğrudan yapıldığını düşünüyorum.

Değişimin gerisinin geleceği kesin…