Sovyet yapımı Tupolev Tu-144 ile birlikte hizmete girmeyi başarabilen iki ses üstü yolcu uçağı projesinden biri olan Concorde’un son uçuşunu yapmasının üzerinden 13 sene geçmiş durumda.

Aradan geçen bunca yıl içerisinde, yolcu uçakları için ses üstü hızlar bir hayal olarak zaman zaman kamuoyu gündemine gelmişti.

Son dönemde sesten hızlı uçak projeleri yeniden hareketleniyor.

Geçtiğimiz Mart ayında, Virgin Group’un finansal destek vereceği açıklanan ve Boom adı verilen süper sonik uçak hakkında bir yazı kaleme almıştık.

Boom projesindeki ilk prototip uçağın 2017 yılı sonunda deneme uçuşu yapabileceği ve bir kaç sene sonrasında da resmî seferlerin başlayabileceği belirtiliyor.

Proje başarıya ulaşırsa, New York – Londra arasındaki bu çok hızlı seyahatin gidiş – dönüş bilet fiyatının 5.000 USD civarında olacağı tahmin ediliyor.

Bu fiyat, bu hattaki mevcut Business Class fiyatından çok farklı değil.

Boom, New York – Londra hattının yanı sıra, San Francisco – Tokyo ve Los Angeles – Sydney pazarlarına odaklanacak.

40 koltuk kapasitesine sahip olacak Boom’un birim akaryakıt sarfiyatının, Concorde’a nispeten %30 oranında daha düşük olması hedefleniyor.

Yeni Bir Sesten Hızlı Uçak Projesi Daha: HyperStar

Bir diğer sesten hızlı uçak projesi ise, HyperMach Aerospace adlı firma tarafından yürütülüyor.

İlk olarak 2011 yılındaki Paris Airshow’da duyurulan ve HyperStar adı verilen (ilk adı SonicStar) uçağın motorları, aynı projenin kardeş firması SonicBlue Aerospace tarafından üretilecek.

Her iki şirketin de başında olan  Richard Lugg yaptığı açıklamada, 2016 ve 2017’nin HyperStar için belirleyici yıllar olacağını söyledi.

Ayrıca HyperStar’ın performans değerleri bir kez daha güncellenerek, son sürati Mach 5 (6.125 km), seyir irtifası 80.000 feet (24.384 m) ve menzili ise 7.000 nm (13.000 km) olarak açılandı.

HyperStar’ın koltuk kapasitesi ise 36.

HyperMach, “airframe” konusunda çalışacağı üretici firmayı ise 2017 yılının ikinci çeyreğinde seçmiş olmayı hedefliyor.

Airframe, bir uçağın motor ve iç donanımı dışındaki gövde, taşıyıcı yüzeyler (kanatlar), yatay ve dikey dengeleyiciler (kuyruk), hidrolik, elektrik, pnömatik aksam ve iniş takımlarından oluşan bileşenlerinin tümü anlamına geliyor.

HyperStar’ın rüzgâr tüneli testleri de gelecek yıl içerisinde başlayacak.

Testler önce Nisan ayında düşük hızlarda başlayacak. Mayıs ayında ise süper sonik hız seviyelerindeki testlere geçilmesi planlanıyor.

Süper sonik hızlardaki rüzgâr testleri 30 ay sürecek.

Bu testlerin en önemli yanı, sesten hızlı uçakların sebep olduğu sonik patlamaların azaltılmasına ilişkin çalışmalar olacak.

Firma tarafından electromagnetic drag reduction technology (EDRT), yani elektromanyetik sürtünme azaltma teknolojisi olarak adlandırılan sistem başarılı olması halinde, uçağın ses duvarını aştığı anda meydana gelen sonik patlamalar azaltılacak ve hatta tamamen ortadan kaldırılacak.

Bu sayede, sesten hızlı uçaklara yönelik en önde gelen kamuoyu muhalefeti unsurlarından bir tanesi bertaraf edilmiş olunacak.

HyperStar’ın motorlarına ilişkin çalışmalar da sürüyor.

H-Magjet 5500-X adı verilen motorların şu an için, resmî makamlar tarafından belirlenmiş olan emisyon ve gürültü sınırlarının üzerinde olduğu, ancak proje ilerledikçe bu değerlerin limitler dahiline çekileceği belirtiliyor.

Motorların 2019 yılında tam anlamıyla hazır olacağı tahmin ediliyor.

Fiyatı 180 – 220 milyon USD arasında olması beklenen HyperStar ile deneme uçuşunu 2025 yılında yaptıktan sonra, 2028 yılında hizmete girecek.

Boom ile karşılaştırıldığında, HyperStar’ın nispeten geç bir tarihte yolcularla buluşacağı söylenebilir.

Ancak gerek ses duvarı ve gerekse motor teknolojisine ilişkin yapmakta oldukları çalışmalar, HyperStar’ı uzun vadede farklı kılabilir.

Sesten Hızlı Yolcu Uçakları

Concorde; orta menzilli, dört motorlu, dar gövdeli, süpersonik (ses üstü) hızla uçuş yapabilen bir yolcu uçağıdır.

Proje, Fransa ve İngiltere arasında imzalanan ikili anlaşma çerçevesinde geliştirilmiştir.

Uçağın adı, bu anlaşmaya ithafen Concorde (Tr. anlaşma, uyum, birlik) olarak seçilmiştir.

Prototip üretimine Şubat 1965’te başlanan Concorde, ilk deneme uçuşunu 2 Mart 1969, ilk sesten hızlı uçuşunu ise 1 Ekim 1969 tarihinde gerçekleştirdikten ancak yedi yıl kadar sonra, 21 Ocak 1976’da resmen hizmete girmiştir.

Air France: Paris – Dakar – Rio de Jeneiro

Dokuz mürettebat ve 100 yolcusu ile saatte 2.170 km hıza ve 18.300 metre yüksekliğe ulaşabilen Concorde, Paris – New York arasını 3,5 saatte kat edebiliyordu.

Concorde son resmî uçuşunu, 26 Kasım 2003 tarihinde yapmıştır

Öte yandan, Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen Tupolev Tu-144, dünyanın ilk kez uçan süpersonik yolcu uçağıdır.

Bununla birlikte, proje aşamasında yaşanan aksaklıklar sebebiyle, bu uçağın resmen hizmete girişi, Concorde’dan iki sene kadar sonradır.

Arka arkaya yaşanan kazalar sebebiyle, Tu-144’ün ticarî uçuş ömrü çok kısa olmuştur.

Avrupa ve Sovyetler Birliği ile yarış halinde olan ABD de, kendi sesten hızlı yolcu uçağını üretme işine girişmiştir.

Boeing 2707 adlı uçak, 250 – 300 koltuk kapasiteli ve 3.675 km/saat hızında tasarlanmıştır.

Ancak artan maliyetler sebebiyle bu proje, 1971 yılında iptal edilmiştir.