Petrol fiyatlarının uzun bir aradan sonra yeniden 75 USD’nin üzerine çıkması, gözlerin havayolu şirketlerine dönmesine yol açtı.
Bilindiği üzere akaryakıt, havayollarının en büyük gider kalemi niteliğini taşıyor.
Dolayısıyla, petrol fiyatlarının seviyesi, şirketlerin kârlılığını yakından ilgilendiriyor.
Bununla birlikte, petrol fiyatlarının düşmesi, küresel ekonomide bir yavaşlığa, fiyatlardaki artış ise tam tersi bir duruma işaret ediyor.
Hâl böyle olunca, havayollarının petrol fiyatlarıyla olan ilişkisi iyice karmaşıklaşıyor.
Emirates’in yaşadığı durum, bu ilişkiye verilebilecek belki de en güzel örnek.
Şirket 2015-16 mâlî yılında 2 milyar USD net kâr elde ederken, cirosu son 10 yıl içerisinde ilk kez düşmüştü.
Yıllık ciro 26,2 milyar USD seviyesinden, %3,3 oranında kayıpla, 25,3 milyar USD’ye gerilemişti.
Aynı dönemde şirketin First ve Business Class doluluk oranında ise yıllık bazda 3,2 puan kayıp yaşanmıştı.
Oysa aynı dönem için Emirates’in esas faaliyet kârına baktığımızda, %36 oranında bir artışla 1,9 milyar USD’den 2,5 milyar USD seviyesine çok ciddi bir artış olduğunu görüyoruz.
Petrol Fiyatlarındaki Artış Bu Kez Havayollarını Sevindirebilir
Petrol fiyatlarındaki artışın havayolu şirketleri üzerindeki etkisi bu kez korkulduğu gibi olumsuz olmayabilir.
Morgan Stanley analisti Rajeev Lalwani tarafından hazırlanan bir rapora göre, geçtiğimiz on yıl içerisinde sektörün içinden geçtiği zorlu dönüşüm süreci, şirketleri bu gibi dışsal şoklara nispeten mukavim hale getirdi.
Üç temel hususta yaşanan iyileşmeler, petrol fiyatlarındaki artışın havayolu şirketlerine olumsuz yansıması olmamasının ötesinde fayda getirmesini bile sağlayabilir:
1- Bilet fiyatlarının kontrolü (gelir yönetimi)
2- Kapasite yönetimi (pazara arz edilen koltuk sayısı)
3- Giderlerin ve sermaye yatırımlarının sıkı bir biçimde denetim altına alınması
Sektörün önde gelen tüm havayollarının yolcu doluluk oranlarındaki yükseklik, gelir ve kapasite yönetiminin ne denli başarılı bir biçimde yapıldığının iyi örneği.
Buna ilave olarak şirket yönetimlerinin yapılacak her türlü yatırımı ince eleyip sık dokuması, gelirin yanı sıra maliyet tarafının da kontrol altında tutulmasını sağladı.
Önümüzdeki dönemde küresel ekonominin seyrini olumsuz yönde etkileyecek seviyede bir olay yaşanmazsa, havayolu ile seyahat etme ve kargo taşımaya olan talebin artarak devam edeceğini tahmin ediyoruz.
Özellikle ekonomisi petrol ve doğalgaz gelirine dayanan ülkelerin havacılık sektörleri, bir süredir yaşamakta oldukları durgunluktan kurtulabilir.
Ancak Emirates, Etihad ve Qatar Airways gibi bir takım yapısal ve siyasî sorunlara maruz kalan şirketler için aynı durum geçerli olur mu; bu bir soru işareti.
Tabii süreç bu şekilde ilerlerse, bilet ve kargo taşıma fiyatlarında genele yayılan bir artış yaşanması da sürpriz olmayacaktır.