Çin Halk Cumhuriyeti, ilk olarak 2018 yılında duyurduğu sosyal kredi sistemi çerçevesinde, milyonlarca vatandaşının uçağa binmesini yasakladı.
Yıl boyunca 17,5 milyon uçak bileti ve 5,5 milyon tren bileti satın alma girişimi, kurulan bu sistem üzerinden engellendi.
Fikir olarak 2014 yılında ortaya atılan ve 2018 içerisinde ilk aşamada belli bölgelerde deneme amaçlı başlatılan sosyal kredi uygulamasının, 2020 yılı sonuna kadar ülke geneline yaygınlaştırılması planlanıyor.
Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşları, işledikleri suçlar ve mâli durumlarının yanı sıra, çeşitli ortamlarda yaptıkları ve söylediklerine ve satın aldıkları şeylere göre değerlendiriliyor.
Puanı düşük vatandaşların çeşitli ceza ve kısıtlamalara tâbi tutulması söz konusu oluyor.
Orwellian tarzda bir toplum mühendisliği şeklinde değerlendirilen bu uygulama çerçevesinde Çin hükümetinin odaklandığı konuların başında, yüksek miktarda borcu olan kişilerin seyahat etmesinin kısıtlanması geliyor.
Ayrıca, ülkedeki terörist faaliyetler hakkında yalan bilgi yayan, vergilerini ödemeyen, uçuşlarda sorun çıkaran, sahte bilet kullanan, uçakta veya trende sigara içerken yakalanan kişilerin de bu araçlarla seyahat etmeleri yasaklanıyor.
Söz konusu kısıtlamanın, bir yıla kadar bir süreyi kapsayabileceği belirtiliyor.
Geçen yıl online ortamda viral hale dönüşen bir görüntüde, trende başkasının yerine oturan ve buradan kalkmak istemeyerek tartışma çıkaran bir yolcu bulunuyordu.
Bu gibi görüntüler, son derece tartışmalı olan sosyal kredi uygulamasını desteklemek amacıyla kullanılıyor.
Zira trende olay çıkartan bu ve benzeri yolcuların trene binmeleri, yukarıda da değindiğimiz üzere, belli bir süreliğine yasaklanıyor.
Çin’deki sosyal kredi sistemi zamanla oturur ve herkes “uslu” vatandaş olur mu; bilmiyoruz.
Ancak şu bir gerçek ki, dünyanın en büyük havayolu pazarlarından bir tanesinde hayata geçirilen bu sıra dışı uygulama, Çinli havayolu şirketlerini yeni bir dışsal şokla karşı karşıya bırakmış durumda.
Neticede havayolları her yıl, milyonlarca yolcu kaybına uğrayacak gibi görünüyor.