Son altı aydır havayollarını zorlayan çok sayıda etken bulunuyor.
Bunlardan bir tanesi var ki çok önemli olmasına rağmen gündemde kendisine ön planda yer bulamıyor:
Bilet paralarının iadesi.
Uçak biletlerini son anda satın alan yolcuların oranı pek yüksek değildir.
Yolcular kimi zaman günler, kimi zaman haftalar, hatta kimi zaman uçuştan aylar öncesinden biletlerini satın alır.
Mart ayından itibaren uçuş iptallerinin başlaması, Nisan ve Mayıs aylarında neredeyse tamamen durması, sektörde büyük bir şoka yol açmıştı.
Uçuşlar Haziranda yeniden başlasa da Temmuz ve hatta Ağustos aylarında gerçekleşen sefer sayısı, normalde planlananın ancak yarısına ulaşabildi.
Dolayısıyla Marttan bu yana dünya genelinde on binlerce uçuş iptal edildi.
Bu uçuşlar için bilet satın alan yolcular ise paralarını geri almanın derdine düşmüş durumdalar.
Havayolları, Bilet Paralarını İade Ediyor mu?
Bu konuda ilk cesur adım American Airlines’tan gelmişti.
American Airlines daha Nisan ayında, 600 milyon USD tutarında bilet iadesi yapmıştı. Şirket, Haziran sonuna kadar bu meblağın 2 milyar USD’ye ulaşacağını tahmin etmişti.
Dubai merkezli havayolu şirketi Emirates, Mayıs ve Haziranda 650.000 adet bilet işlemi gerçekleştirerek, yolculara 1.9 milyar Dinar tutarında (517 milyon USD) para iadesinde bulunmuştu.
Emirates, Temmuz ve Ağustos ayları boyunca da 500.000 civarında biletin daha iadesini yapmayı planlamıştı.
Benzer şekilde, dünyanın önde gelen düşük maliyetli taşıyıcılarından Ryanair de bilet iade işlemlerine devam ediyor.
Ryanair, Haziran sonu itibarıyla Mart ayına ilişkin iadelerin tamamının, Nisanın ise yarısının gerçekleştirildiğini duyurmuştu.
Ayrıca Temmuz sonuna kadar Nisan, Mayıs ve Haziran aylarının iade taleplerinin çok büyük oranda bitirileceği belirtilmişti.
Dünyanın en büyük havayolu oluşumlarından Lufthansa Group da ne kadarlık bilet iadesi yaptığını geçtiğimiz günlerde kamuoyu ile paylaştı.
Grup bünyesindeki Lufthansa, SWISS, Austrian Airlines, Brussels Airlines ve Eurowings, 5.4 milyon yolcuya toplam 2.3 milyar Euro (2.7 milyar USD) tutarında para iadesinde bulundu.
Böylece Hazirandan öncesi döneme ait iade taleplerinin %92 gibi son derece yüksek orandaki bölümü yerine getirilmiş oldu.
Ağustos ortası itibarıyla grubun halletmesi gereken daha 1.4 milyon iade talebi bulunuyor. Ancak bu sayıya, Haziran ayı ve sonrasındaki taleplerin de dahil olduğunu hemen belirtelim.
Yolcularına yüksek tutarda iade yapan bir diğer havayolu, Qatar Airways.
Qatar Airways, geçtiğimiz beş ay süresince yaklaşık 600 bin yolcusuna 1.2 milyar USD tutarında bilet iadesi gerçekleştirdi.
Türkiye’de Durum Nasıl?
Hatırlanacağı üzere, Mart ayında artan uçuş iptalleri sonrasında bilet iadeleri konusunda Türkiye’de devreye Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) girmişti.
25 Mart 2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan bir kararla, yolcu haklarına dair yönetmelik güncellenmişti.
Buna göre yolcular, 5 Şubat 2020 tarihinden itibaren iptal edilen uçuşların bilet iadesini ancak, uçuş yasakları kalktıktan sonraki iki ayın ardından alabiliyor.
Başta THY ve Pegasus olmak üzere ülkemizdeki havayolları, işte bu karara dayanarak bilet iadelerini durdurmuştu.
Hatırlanacağı üzere Türkiye’de uçuşlar, 1 Haziran 2020 tarihinde yeniden başlamıştı.
En basit bir hesapla bilet iadesi işlemlerinin 1 Ağustos‘tan itibaren yapılması gerekiyordu.
Lâkin Twitter’da yaptığımız basit bir aramada dahi hem Türk hem yabancı çok sayıda yolcunun çeşitli şekillerdeki şikâyetiyle karşılaşıyoruz.
Şikâyetler özellikle THY tarafında yoğunlaşırken, Pegasus tarafı nispeten daha sakin.
Zaten geçtiğimiz günlerde TÜRSAB’ın üyelerine gönderdiği bir mesajda, Pegasus’un, 1 Ağustos 2020 ve sonrasındaki uçuşlar için düzenlenen biletlerdeki iade sürecini pandemi öncesindeki düzene döndürdüğü belirtiliyordu.
Neticede gerek THY ve gerekse Pegasus’un, yukarıda örneklerini verdiğimiz büyük havayolları gibi bilet iadeleri konusunda daha açık ve yolcuları sakinleştirici açıklamalar yapmaları gerekiyor.