Sık sık belirtiyorum; sivil havacılık sektörünün baş rol oyuncuları, havayolu şirketleridir.
Sektördeki diğer tüm şirketler, yardımcı roldedir.
Bir havalimanına ancak havayolu şirketleri uçuş yapıyorsa orada bir sivil havacılık faaliyetinden söz edilebilir.
Havalimanı işletmeleri, yer hizmetleri firmaları, ikram firmaları, GDS’ler, acenteler…hepsi havayolu şirketlerinin kararlarına bağımlıdır.
Otopark, otel, restoran, duty-free gibi alt sektörler de yine o havalimanını kullanan yolcu varsa faaliyetini sürdürebilir.
Dolayısıyla bir şehirdeki havalimanı veya havalimanlarının performansına bakılırken, o havalimanlarına sefer yapan havayollarının durumu incelenir.
Bugün biz de tam olarak böyle yapacağız.
Covid-19 krizini atlatmaya çalışan havacılık sektörünün önemli şehirlerinden bir tanesi olan İstanbul’u ele alacağız. (24 Mayıs haftasına ait uçuş sayıları bazında)
Bildiğimiz üzere İstanbul’da yolcu uçağı seferleri için kullanılan iki havalimanı bulunuyor:
IST (İGA Havalimanı) ve SAW (Sabiha Gökçen Havalimanı)
IST‘e baktığımızda, THY’nin çok ciddi bir ağırlığı ve pazar hâkimiyeti olduğunu görüyoruz.
Atlasglobal’in iflası ve Onur Air’in uçuşlarını durdurmasının ardından, IST iç hat pazarı neredeyse tamamen THY’ye kalmış durumda.
Burada THY dışında sadece Pegasus’un İzmir (ADB) çıkışlı az sayıdaki seferi bulunuyor.
IST’te dış hatlarda da yine THY’nin çok belirgin bir üstünlüğü söz konusu.
IST dış hat pazarının %75’i THY’ye ait.
THY dışında Türk taşıyıcının olmadığı bu pazarın geri kalan %25 oranındaki bölümü yabancı havayollarının portföyünde.
Öte yandan SAW‘da durum nispeten dengeli.
SAW, THY ve Pegasus arasında paylaşılmış.
THY bu havalimanında, Anadolujet markasıyla faaliyet gösteriyor.
İç hatlarda Pegasus’un %57,5 ve THY’nin %42,5 oranında payları bulunuyor. Buraya başka herhangi bir Türk taşıyıcı uçmuyor.
Dış hatlarda da paylaşım benzer.
Pegasus pazarın %61’ine, THY ise %30’una hâkim.
Diğer havayollarının payı %9 mertebesinde.
İşin ilginç yanı, bu iki havalimanımızın havayolu bazındaki dağılımı, Covid-19 krizi öncesinde de hemen hemen aynıydı.
Yani bir bakıma, pazar payları açısından krizi atlattığımızı söyleyebiliriz. 🙂