Kent içi hava ulaşımının her geçen gün gelişmesi ve önümüzdeki yıllarda pilotsuz hava araçlarının yaygınlaşması beklentisi, hem bu gibi araçların hem da helikopterlerin iniş kalkış yapabileceği noktalara olan ihtiyacı artırıyor.

İstanbul Gelişim Üniversitesi öğrencisi Tolga Gülerce, Heliport adı verilen bu özel noktalara ilişkin kuralları Havayolu 101 için ele aldı.

Heliport

Havacılıkta meteorolojik şartlar çok önemli unsurlardır. Dolayısıyla heliport yapımında meteorolojiden yararlanma zorunluluğu vardır.

Bu yazımda SHGM’den ve bir helikopter pilotundan aldığım bilgilere göre, rüzgâr faktörünün, helikopter uçuşunda ve heliport yapımında en önemli etken olması konusuna değineceğim.

Heliport Nedir?

Heliport veya helibase, helikopterlerin iniş kalkış ve yer hareketlerini tamamen veya kısmen yapabilmelerine elverişli alanlardır.

Bu yüzden heliportlar yapılırken helikopterlerin uçuş performansını ve uçuş emniyetini bozmayacak yerlere
yapılmalıdır.

Heliportların yapımı için belirli kurumlardan (SHGM) izin alınmalıdır. Bu kurumlar gerekli tüzükleri hazırlamıştır.

Bu tüzüklerde birçok konuya değinilmiştir. Bunlardan biri de meteorolojidir.

SHY 14B ek belgeler 2’de, “Bölgenin meteorolojik durumuna ait 20 yıllık rüzgâr verileri ve bu verilere ait rüzgâr diyagramı istenmiştir.” şeklinde bir ibare vardır.

Bu belgenin istenmesinin sebebi heliport yapılacak yerin rüzgâr kontrolünü sağlamaktır. Ayrıca heliportlar yapılırken, söz konusu bölgeye yakın rüzgârgülleri de koyulması gerekir.

Heliportlar yapılırken rüzgâr kırılması olmayan yerlere yapılmalıdır çünkü helikopterlerin arkadan rüzgâr alması
tehlikeli bir durumdur.

Örneğin gökdelen veya bina üzerlerine yapılırsa yine çevredeki yüksek binalar tarafından rüzgâr kırılmasına veya türbülans oluşumuna müsait yerlere de yapılmamalıdır.

Ayrıca SHGM‘nin yayınladığı heliport yapım koşulları belgesi ICAO ANNEXLERİ maddeleri de vardır.

Bunlar; HAD-HEL-0810 yükseltilmiş heliportta rüzgâr yönü koşullarından kaçınmak ve yan rüzgâr koşullarını asgari düzeye indirmek amacıyla aralarına minimum 90° açı bulunan en az iki yaklaşma ve kalkış- tırmanma yüzeyi olmasıdır.

Ancak, bir emniyet risk analizinin yapılarak SHGM’ye sunulması ve Genel Müdürlükçe yapılacak inceleme sonucu alınacak tedbirlerle uçuş ve yer emniyetinin kabul edilebilir seviyede sağlandığının tespiti halinde yalnızca bir yaklaşma ve kalkış-tırmanış yüzeyi bulunmasına izin verilebilir.

Yapılacak emniyet risk analizi, ilgili heliportu kullanan en az 2 helikopter pilotu ile heliport işletmecisinin
katılımıyla SHT-SMS/HAD’da belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde, aşağıda belirtilen etkenler dikkate alınarak
yapılır.

1. üzerinde uçuşun yapılmakta olduğu alan/arazi
2. heliportun çevresindeki mânia ortamı
3. heliportu kullanması amaçlanan helikopterlerin performans ve işletim sınırlamaları ve
4. hâkim rüzgârlar dâhil, yerel meteoroloji koşulları

Ayrıca HAD-HPT-0620 (ICAO Annex 14 Cilt 2 Madde 3.2.21), HAD-HPT-0620 (ICAO Annex 14 Cilt 2 Madde
3.2.21) maddelerin de de bu konu vurgulanmıştır.

Bu maddelerden anlayacağımız üzere, helikopterlerin her tür koşul altında rahat ve güvenli bir şekilde iniş kalkış yapabilmesi için her heliportun yapılması için çok sıkı kurallara dayandırılmıştır.