Türkiye’de son ayların bir numaralı gündem maddesi enflasyon, yani fiyatlardaki artış.
Diğer şeylerde olduğu gibi, konu uçak biletlerine gelince aynı şikâyet dile getiriliyor.
“Uçak biletleri eskiden ucuzdu, artık çok pahalı, kolay kolay uçağa binemiyoruz.”
Aslında çoğumuzun farkında olduğu üzere, mesele fiyat artışlarından ziyade, reel gelir seviyemizde yaşanan gerileme.
Enflasyondan daha düşük oranda artan gelirler, hayat pahalılığı kavramını derinden hissetmemize sebep oluyor.
İç Hat Bilet Fiyatları
Uçak biletlerinde de durum pek farklı değil.
İç hat uçuşlarındaki tavan fiyat uygulaması buna çok güzel bir örnek.
Şu anda kime sorsanız, yurt içi uçuşların pahalılığından bahsediyor.
Oysa tavan fiyat uygulaması ilk başladığında (Aralık 2013), tek yön uçak bileti en fazla 299 TL olabiliyordu.
Bu fiyat, o zamanki pariteyle 150 USD’ye denk gelmekteydi.
Günümüzdeki kurla hesapladığımızda 2.400 TL gibi tutarla karşılaşıyoruz.
Fakat son dönemde bir kaç kez zamlanmasına rağmen, iç hatlardaki maksimum fiyat şu anda sadece 799 TL.
Dış Hat Bilet Fiyatları
Dış hat uçak biletleri için bir karşılaştırma yapmak çok kolay değil.
Zira tamamen serbest bir biçimde belirlenen dış hat bilet fiyatları, yolcu talebi/kapasite arzı çerçevesinde şekilleniyor.
Bununla birlikte, eski yazılarımı karıştırırken rastladığım bir görüntü, aradan geçen o kadar yıla rağmen fiyat seviyesinin aslında pek değişmediğini ortaya koyuyor.
19 Mart 2012 tarihinde, Google Flights hakkında bir yazı kaleme almışım.
Yazıda, New York ile İstanbul arasındaki direkt uçuşları sorgulamışım.
Bir Economy Class gidiş – dönüş bileti için 1.122 USD – 1.311 USD arasında fiyatlarla karşılamışım.
Şimdi gelin bir de günümüze bakalım; fiyatlar artmış mı artmamış mı?
Bunu anlayabilmek için öncelikle, 2012 yılındaki USD seviyesinin günümüzdeki karşılığını bulalım.
Bu amaçla Official Data Foundation adlı kurumun web sitesinde yaptığım işlemin sonucunda, yukarıdaki fiyatların günümüzde 1.413 USD – 1.651 USD seviyesine denk geldiğini görüyoruz.
Dönüp bir de bu yılın bilet fiyatlarını sorgulayalım.
Yine Google Flights kullanıyoruz.
Sonuçta karşımıza, 1.395 USD – 1.450 aralığında fiyatlar çıkıyor.
Hem de aradan geçen zamanda, New York – İstanbul pazarındaki şartlar, yolcuların aleyhine değişmiş olsa da.
2012’de üç farklı havayolunun günde beş kez uçtuğu parkurda, bugün sadece Türk Hava Yolları bulunuyor ve günde dört kez sefer yapıyor.
Türk Hava Yolları tekel olmasına karşın, bilet fiyatlarını neredeyse hiç yükseltememiş.
Hatta bu sorgulamayı 2012 yılındaki gibi mart ayında yapsaydık, muhtemelen daha da düşük fiyatlarla karşılaşacaktık.
Hülasa; yani aslında artan fiyatlar değil; düşen bizim reel gelir seviyemiz. 🙁