Bir seneyi aşkın bir süredir uygulanan yaptırımlara rağmen, Amerikan üretimi parça ve sistemler, Rus havayollarına aktarılmaya devam ediyor.
Gümrük verilerine göre geçen yıl boyunca Rusya’ya, Airbus ve Boeing tipi uçaklarda kullanılmak üzere milyonlarca dolar tutarında Amerikan menşeli parça gönderildi.
Geçtiğimiz günlerde mahkeme tutanaklarına yansıyan bilgiler son derece ilgi çekici.
Bunlardan bir tanesinde, ABD’nin Miami kenti yakınlarında yaşayan Oleg Patsulya adlı bir Rus vatandaşı, Ağustos 2022’de Rossiya Airlines’a gönderdiği bir e-mail mesajında, yaptırımları aşarak kendilerine uçak parçası ve elektronik aksam satabileceğini belirtmiş.
Aynı mesajda, bu işlemin Florida, Türkiye ve Rusya’da kurulu şirketler üzerinden gerçekleştirileceği söylenmiş.
Halen göz altında olan Oleg Patsulya, Rus havayollarına Boeing 737 tipi uçakların fren sistemlerini temin etmekle suçlanıyor.
Rusya’ya satılan uçak parçası fiyatları, liste fiyatlarının yaklaşık dört katına çıkarken, 2022’nin sekiz aylık döneminde Birleşik Arap Emirlikleri, Maldivler ve Çin’in de aracılık ettiği benzer işlemlerin sayısının beş bini geçtiği sanılıyor.
Bu sayede Rossiya Airlines’ın yanı sıra Aeroflot, Ural Airlines, S7 Airlines, Utair Aviation ve Pobeda Airlines’ın da dünyanın dört bir yanından uçak parçası ithal ettiği anlaşılıyor.
Amerikan hükümeti, Rusya’ya yapılan ihracatı kontrol amacıyla aralarında İstanbul ve Pekin’in de bulunduğu bir kaç noktada toplam dokuz memuru görevlendirmiş durumda.
Yaptırımların devreye sokulduğu ilk aylarda Rusya’nın zorlandığı ama zamanla bu konuda uluslararası bir ağ kurarak bir nebze de olsa parça akışını sağladığı vurgulanıyor.
Bununla birlikte, uygulanan yaptırımların büyük oranda başarılı olduğu da belirtiliyor.
Rusya’nın normal şartlarda 3,5 milyar dolar mertebesinde olan yıllık uçak ve uçak parçası ithalatının geçen yıl 300 milyon dolar civarına gerilediği hesaplanıyor.
Bakalım bu yaptırımlar daha ne kadar sürecek ve başarılı olacak mı?
Geçen nisan ayında Aeroflot’un Airbus A330 tipi bir uçağını teknik bakım için İran’a göndermesi, orta – uzun vadede nelerin yaşanabileceğine ilişkin güzel bir örnek.