Havacılık sektörünü zaman zaman etkileyen bilişim sistemleri arızalarında sıra bu kez Türk Hava Yolları’ndaydı.

Şirketin uçuş yönetimi ve rezervasyonla ilgili bilgisayar sistemlerinde yaşanan sorun sebebiyle dün (1 Kasım 2023), yüzlerce uçuş ya iptal edildi ya da tehirli yapılabildi.

On binlerce yolcu bu durumdan olumsuz etkilendi. Özellikle İstanbul İGA Havalimanı’nda büyük yığılma gözlemlendi.

Sosyal medya paylaşımları arasında yaptığım araştırmadan, sorunun aslında 30 Ekim günü başladığını anlıyorum.

İlk olarak online check-in yapılamaması, biniş (boarding) kartı basılamaması gibi aksaklıklar yaşanmış.

1 Kasım günü öğleden sonra saatlerinde ise sistem tamamen çökmüş.

Bir siber saldırı ihtimali akla gelse de THY yönetimi, böyle bir durumun söz konusu olmadığını açıkladı.

Tüm yolcu ve THY çalışanlarına geçmiş olsun diyorum. Umarım bir daha bu kadar geniş bir çapta bir arıza yaşanmaz.

Sivil Havacılık Sektörünün Bilişim Altyapısı Çok Eski

Son yıllarda bilişim teknolojileri kaynaklı benzer aksaklıklara sık sık rastlanmaya başlandı.

Bunun temelinde, başta rezervasyon sistemleri olmak üzere, gerek havayollarının ve gerekse havalimanı işletmecilerinin kullandığı yazılımların çok eski tarihlerde geliştirilmiş olması bulunuyor.

Biz karşımızdaki ekrandan gayet estetik ve anlaşılır bir şekilde biletimizi satın alırken, arka planda çalışan sistemler yıllar öncesinden bize el sallıyor.

Neticede THY örneğindeki gibi can sıkıcı durumların yaşanması kaçınılmaz oluyor.

Avantaj, Dezavantaja Dönüyor

Böyle genel arıza durumlarında, bir çok havayolunun benimsediği ve bir çok avantajı bulunan hub & spoke (topla & dağıt) yapısı muazzam bir dezavantaja dönüşüyor.

Havayolunun merkezi konumundaki hub havalimanı, hem yolcu hem de uçak yığılmasına maruz kalıyor.

Operasyonel yükün dağıtılamaması, arıza sonrasındaki toparlanma sürecinin de uzamasına yol açıyor.

Bir bakıma, tüm yumurtaların aynı sepete konduğunu söylemek mümkün.

Özellikle THY gibi çok sayıda ülkeye uçan ve aktarmalı (transfer) yolcu oranı bir hayli yüksek olan havayollarında bu iş iyice çetrefilleşiyor.

İş modeli değiştirilemeyeceğine göre, bu işin çözümü ancak sıfır hatayla çalışan bilişim altyapısıyla mümkün görünüyor.