Geçen yaz aylarında ülkemizde, havayolu seyahati bakımından en fazla tartışılan konuların başında, iç hat uçuşları için bilet bulmanın zorluğu geliyordu.
Uçaklar neredeyse hep doluydu. Overbooking sebebiyle havalimanlarında yaşanan itiş kakış sık sık medyaya yansıyordu. Biletler ise “yolculara göre”, çok pahalıydı.
Anadolu’daki bir çok kentin sanayi odası, ticaret odası gibi etki grupları, uçuş sayısının artırılması amacıyla özellikle THY’nin kapısını aşındırıyordu.
Gelgelelim yolcular gibi havayolu yönetimleri de iç hatlarda yaşananlardan şikâyetçiydi.
Türkiye’de iç hat Economy Class uçak biletlerinde 2013 yılından bu yana gayrı resmî bir biçimde uygulanan tavan fiyata arka arkaya zam yapılmasına rağmen durum değişmemişti.
2022 başında 499 TL olan tavan fiyat, ağustosta gelen son değişiklikle 2.500 TL’ye kadar çıkabilir hale getirilmişti.
Tavan fiyat uygulaması yolcuların lehine gibi görünse de sonuç bunun tam tersiydi.
İç hatlarda sürekli bir biçimde zarar eden THY ve Pegasus, pazara sundukları kapasiteyi yıllardır neredeyse hiç artırmıyordu.
Bu yüzden, Türkiye iç hat uçuşlarında iki şey rutin hâle gelmişti:
- Uçaklarda özellikle uçuş günü yaklaştıkça yer bulmak iyice zorlaştı
- Biletler genelde tavandan veya tavana yakın bir seviyeden satılıyor
THY ve Pegasus, Gelirinin Ne Kadarını İç Hat Pazarından Elde Ediyor?
İç hatlardaki tavan fiyat uygulamasının aslında yolculara zarar verdiğini Havayolu 101’de sık sık vurguladım.
Kârlı bir biçimde operasyonunun mümkün olmaması, bir ara 6 – 7 tane olan havayolu sayısını THY ve Pegasus olmak üzere ikiye düşürdü.
İş bununla da kalmadı; bu iki havayolumuz büyük oranda dış hat uçuşlarına odaklandı.
THY ve Pegasus’un 2013 – 2023 dönemindeki toplam yolcu sayısında, iç hatların oranı giderek azaldı.
Elde edilen bilet satışı gelirlerinde iç hatların payına baktığımızda, bu gelişmenin hiç de sürpriz olmadığı açıkça görülüyor.
THY’nin iç hat pazarından elde ettiği ciro, toplam içinde sadece yüzde 7 oranında bir paya sahip. 2017 yılında bu oran yüzde 13 mertebesindeymiş.
Pegasus’ta da durum farklı değil.
2019’da iç hat gelirlerinin payı yüzde 15’ken, bu yıl bu oran yüzde 9’a kadar gerilemiş.
Bu aşamada yapılabilecek üç şey var:
- İç hatlardaki tavan fiyat uygulamasını kaldırmak
- Türkiye iç hat pazarına yeni havayolu girişini teşvik etmek
- İstanbul Atatürk Havalimanı’nı, sadece iç hat uçuşlarıyla sınırlı olmak üzere yeniden tarifeli yolcu seferlerine açmak
Aksi takdirde, ülkemizin iç hat havayolu pazarı yerinde saymaya devam edecek.