Amerika Birleşik Devletleri (ABD), iki yıla yakın bir süredir ABD – Venezuela – İran üçgeninde sıkışıp kalan Boeing 747-300M tipi uçağa resmen el koydu.
12 Şubat (2024) günü ABD’nin Florida eyaletine getirilen YV3531 tescil kodlu uçağa ilk olarak Haziran 2022’de Arjantin’de müdahale edilmişti.
Uçağın, Miami’nin 60 km kadar batısında bulunan Dade-Collier Eğitim ve Geçiş Havalimanı‘na indirildiği belirtiliyor.
Amerikalı yetkililer, el konduğu tarihte Venezuelalı Emtrasur firması tarafından işletilmekte olan uçağın parçalanarak imha edileceğini açıkladı.
Venezuela hükümeti ise dün yaptığı açıklamada söz konusu işlemi, “utanç verici bir tecavüz operasyonu” olarak nitelendirdi ve “adaleti yeniden tesis etmek ve uçağın meşru sahibine iadesini sağlamak için tüm adımları atma” sözü verdi.
Nicolas Maduro yönetimi ayrıca, ABD ve Arjantin hükümetlerini gizli anlaşma yapmakla ve Emtrasur’un ticarî, medenî ve siyasî haklarının yanı sıra sivil havacılık düzenlemelerini ihlal etmekle suçladı.
Bu gelişmeye İran’dan da bir tepki geldi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, Venezuela’nın Emtrasur adlı havayoluna ait uçağa ABD tarafından el konulmasının, uluslararası hukuka aykırı olduğunu ifade etti.
Emtrasur Uçağı Arjantin’de Nasıl Mahsur Kalmıştı?
Venezuelalı millî havayolu Conviasa bünyesinde, Emtrasur Cargo adlı bir hava kargo firması bulunuyor.
Emtrasur’a ait olan ve 6 Haziran 2022 tarihinde Buenos Aires Ezeiza Havalimanı’na gelen YV3531 tescil kodlu Boeing 747-300M tipi bir uçak, Meksika’dan Arjantin’e otomobil parçaları taşıyordu.
Yük boşaltılırken, uçakta on dördü Venezuelalı ve beşi İranlı olmak üzere toplam on dokuz kişinin bulunması, Arjantinli yetkililerin dikkatini çekti.
Bu arada ilginç bir gelişme yaşandı ve havalimanı işletmecisi, uçağa akaryakıt ikmâli yapmayı reddetti.
Bunun üzerine, 8 Haziran günü, Emtrasur uçağı akaryakıt almadan bir sonraki durağı olan Montevideo Havalimanı’na (MVD) doğru havalandı.
Fakat Uruguaylı yetkililer, uçağın kendi hava sahalarına girmesine izin vermeyince, Boeing 747, Buenos Aires’e geri dönmek zorunda kaldı.
Bundan bir yıl kadar önce İranlı Mahan Air tarafından Emtrasur’a satıldığı ve 2022’nin Ocak ayından itibaren yeni şirketinde faaliyete başladığı belirtilen uçağa Buenos Aires’e inişi sonrasında müdahale edildi.
İki buçuk aylık bir bekleyişin ardından, Arjantin yetkili makamları, 11 Ağustos 2022 tarihinde uçağa el koydu.
Medyaya yansıyan iddialara göre işin arka planında, uçakta gereğinden fazla mürettebat bulunması ve bunların arasında İranlıların da olması yatıyor.
İranlı personelin aslında İran Devrim Muhafızları ile bağlantısı bulunduğu ve ABD’nin bu yüzden olaya dahil olduğu söyleniyor.
Bir diğer iddia ise Mahan Air’in 2011 yılından bu yana ABD’nin yaptırım listesinde yer aldığı ve meselenin bununla ilgili olduğu yönünde.