ABD’nin neredeyse dünyanın tamamına karşı başlattığı ticaret savaşı gündemin ilk sırasında yer almayı sürdürüyor.

Havayolu 101 olarak biz de bu olağan dışı sürecin sivil havacılık sektörüne muhtemel etkilerine kısa kısa bir bakalım.

Sert Rüzgârlar: ABD’nin Ticaret Savaşlarının Sivil Havacılığa Etkisi

Sivil havacılık dünyasında ekonomik dalgalanmalar, en sağlam havayollarını bile sarsabilir.

Son yıllarda bu dalgalanmalardan biri, ABD’nin başta Çin ve Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere çeşitli ülkelerle yürüttüğü ticaret savaşları oldu. Genellikle gümrük tarifeleri ve sanayi ürünleri etrafında şekillenen bu savaşlar, sivil havacılık sektörünü de derinden etkiliyor.

Uçak ve Parça Üzerindeki Gümrük Tarifeleri

Ticaret savaşlarının en doğrudan sonuçlarından biri, uçaklar ve havacılık bileşenleri üzerindeki gümrük vergilerinin artması oldu.

Örneğin 2019 yılında, ABD ile Avrupa Birliği arasındaki uzun süredir devam eden sübvansiyon anlaşmazlığı sonucunda Dünya Ticaret Örgütü’nün kararıyla ABD, Avrupa üretimi Airbus uçaklarına ek vergi getirdi.

Buna karşılık olarak AB de Boeing uçaklarına ve Amerikan menşeli havacılık ürünlerine misilleme uyguladı. Bu karşılıklı vergiler, havayolu şirketlerinin maliyetlerini artırdı, filolarını yenileme esnekliğini azalttı ve bazı durumlarda siparişlerin ertelenmesine yol açtı.

Küresel Tedarik Zincirinde Aksamalar

Günümüzdeki uçaklar, dünyanın dört bir yanından temin edilen parçalarla üretiliyor.

Bu hassas dengedeki tedarik zinciri, ticaret engelleriyle kolayca bozulabiliyor. ABD’nin Çin’le yaşadığı ticaret gerilimleri, titanyum ve nadir toprak elementleri gibi uçak üretiminde kritik öneme sahip hammaddelerin ihracatını zorlaştırdı. Ayrıca elektronik bileşenler ve hassas üretim araçlarına getirilen tarifeler de üretim maliyetlerini yükseltti, teslimat sürelerini uzattı.

Yolcu Talebinde Düşüş

Ticaret gerilimleri, iş amaçlı seyahatleri de olumsuz etkiliyor.

Özellikle ilgili ülkeler arasında siyasi ve ekonomik ilişkiler bozulduğunda, kurumsal seyahatlerde belirgin düşüşler gözlemleniyor. ABD – Çin arasındaki gerilim dönemlerinde hem Amerikan hem de Çinli havayolları, iş amaçlı rezervasyonlarda azalma ve kargo hacimlerinde düşüş yaşandığını açıklamıştı.

Bu durum, özellikle uzun menzilli uçuşlarda gelir kaybına neden oldu.

Uçak Siparişleri ve Teslimatlarında Yavaşlama

Artan maliyetler ve azalan talep nedeniyle havayolları yeni uçak siparişlerinde daha temkinli davranmaya başladı.

Özellikle Çinli havayolları, ABD ile yaşanan gerilim dönemlerinde büyük Boeing siparişlerinden uzak durdu. Bu tür bir duraksama yalnızca uçak üreticilerini değil, motor üreticilerinden bakım firmalarına, havalimanı planlamacılarından yer hizmetlerine kadar geniş bir havacılık ekosistemini etkiliyor.

İnovasyon ve İş Birliği Tehlikede

Ticaret savaşları, uluslararası araştırma projeleri ve ortak girişimler üzerinde de olumsuz etkiler yaratabiliyor.

Oysa bu iş birlikleri, yakıt verimliliği, sürdürülebilirlik ve yeni nesil teknolojilerin geliştirilmesi açısından büyük önem taşıyor. Teknoloji transferlerine yönelik kısıtlamalar ve ihracat denetimleri, özellikle elektrikli hava araçları veya otonom uçuş sistemleri gibi yenilikçi alanlarda ilerlemeyi sekteye uğratabiliyor.

İleriye Bakış

Sivil havacılık sektörü pandemi sonrası toparlanma sürecindeyken, ticaret savaşları gibi jeopolitik gerilimler tabloyu daha da karmaşık hale getiriyor.

Son yıllarda bazı tarifeler kaldırılmış olsa da, büyük ekonomik güçler arasındaki rekabet sürüyor. Oysa havacılık sektörü, açıklık, bağlantısallık ve uzun vadeli planlama ile büyüyebilen bir yapı. Bu nedenle belirsizlik, sektör için en istenmeyen yolculuk arkadaşı.

Gökyüzü açık olabilir ama bu yolculuk, dikkatli bir rota planlaması gerektiriyor.