Akaryakıt giderleri, havayolu şirketlerinin maliyet kalemleri arasında açık ara en önde yer alıyor.

Toplam maliyetler içerisinde akaryakıtın payı, network taşıyıcı şirketlerde %30-35 civarında seyrederken, düşük maliyetli iş modelini benimseyen havayolu firmalarında bu oran %50 mertebesine kadar yükselebiliyor.

Havayolu şirketleri için akaryakıt giderlerini diğer giderlerden ayıran en önemli husus, bu büyük maliyet kaleminin dışsal oluşu.

Personel giderleri, uçak kiraları, havalimanı vergileri gibi harcamaların, öyle ya da böyle, bir şekilde kontrol altında tutulması mümkün olabilirken, petrol fiyatları tamamen dünyadaki siyasî ve ekonomik konjonktür çerçevesinde şekilleniyor.

Bu duruma karşı alınabilecek tedbir sayısı çok fazla değil.

Bazı şirketler hedging işine girip risk alırken, Delta Air Lines gibi, petrol rafinerisi satın alarak son derece sıra dışı yöntemlere başvuranlar da bulunuyor.

Petrol Fiyatları 2008-2015

2000’li yılların ortalarında hızla artan, 2008-2009 küresel mâlî kriz döneminde bir miktar hız kesen petrol fiyatları, 2011 yılının başındaki Arap Baharı döneminde yeniden artış trendi içerisine girmişti.

O yılın Nisan ayında ortalamada 120 USD mertebesine yaklaşan petrol fiyatları, daha sonraki aylarda ise 100 USD civarında salınmaya başlamıştı.

Uzunca bir süre bu civarda seyreden petrol fiyatları, hem arz artışı hem küresel ekonomi ile ilgili endişeler hem de ABD Doları’nın diğer para birimleri karşısında yükselişe geçmesi sebebiyle, son bir yıl içerisinde hissedilir derecede değer kaybetti.

Ham petrolün varil fiyatı 2014 yılının ikinci yarısında öyle bir hızla geriledi ki, 2015 yılının Ocak ayına geldiğimizde ortalama fiyat 47 USD civarına kadar geriledi.

Daha sonra toparlanan petrol fiyatları, içerisinde bulunduğumuz Ağustos ayına kadar 55-65 USD aralığında salındı.

Ancak uluslararası finans piyasalarında Çin’deki develüasyon sonucunda tetiklenerek başlayan sarsıntı, tüm emtia fiyatlarının yönünü yeniden aşağıya çevirmesine yol açtı.

Bugün Brent tipi petrolün fiyatı 44 USD’nin dahi altına gerilemiş durumda. Ham petrolün fiyatı ise 39 USD civarında seyrediyor.

Bu fiyatlar havayolu şirketleri için ilk anda son derece avantajlı gibi görünmekle birlikte, aynı zamanda bir küresel ekonomik sarsıntının da göstergesi olduğundan, aslında pek de istenen bir durum değil.

Zira petrol fiyatları şu anda, 2008-2009 küresel mâlî krizinin en derin bir biçimde hissedildiği aylardaki seviyelere inmiş durumda.

Ve tüm dünya piyasalarını etkisi altına alan satış dalgasının devam etmesi halinde, hava trafiğinde ciddi düşüşler yaşanması kaçınılmaz hale gelebilir.

Not: Havayolu 101′in yapmış olduğu çalışmalarda, “Dated Brent, West Texas Intermediate ve Dubai Fateh” petrol fiyatlarının basit ortalaması kriter alınmaktadır.

ABD Jet Akaryakıt Spot Fiyatı 2005-2015