Kitap notları bölümümüzde bu defa, yakın dönem ticarî havayolu sektörünün simge isimlerinden David Neeleman‘ın hikâyesini konu alan, “Flying High” adlı çalışmayı inceliyoruz.

Okuduğumuz 298 sayfalık kitabın baskı yılı 2004.

(ISBN: 0-471-65544-9)

Wiley adlı kitabevi tarafından yayımlanan kitapta bu yüzden, Neeleman’ın JetBlue’da sonraki yıllarda yaşadıkları ve şirketten ayrılarak Brezilya’da Azul adında yeni bir havayolu şirketi kurması gibi önemli gelişmeler yer almıyor.

Bununla birlikte, David Neeleman’ın hayat hikâyesinin giriş bölümü diyebileceğimiz yıllara ilişkin bir çok önemli olayı eserde bulmak mümkün.

Kitap Notları

1. David Neeleman genç yaşta önce Morris Travel’da acentecilik yapıyor. Sonra da bunu “Morris Air” adıyla ayrı bir havayolu firması haline getiriyorlar. Utah, Salt Lake City ve çevresine seferler yapıyorlar.
2. David Neeleman, Jan Carlzon’un kitabını okumuş ve bundan etkilenmiş: Moments of Truth
3. 1993 yılında, Morris Air’in rezervasyon sistemini, bölgede yaşayan mormon ev kadınlarının evlerine “home source” ediyorlar. Yani ev kadınları, evlerine kurulan tlefon sistemleri üzerinden, evden çıkmadan birer çağrı merkezi çalışanı haline geliyor. Aynı uygulamayı sonraki yıllarda Jet Blue’da da görüyoruz.
4. 800 kişilik çağrı merkezinin tamamı evden çalışıyor. Hepsi Salt Lake City’de.
5. Standart çağrı merkezlerindeki yıllık turnover oranı %30 iken JetBlue’da bu oran sadece %6.
6. Zagat Airline Survey’de birincilik kazanıyor Jet Blue.
7. Morris Air, 1992-93 yıllarında, e-bilet uygulamasını başlatan ilk havayolu şirketi haline geliyor.
8. 1994 yılında Southwest, Morris Air’i satın alıyor. Neeleman da orada üst düzey göreve getiriliyor. Ama dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuluğundan (ADHD) muzdarip olan Neeleman’ın kişiliği, Southwest’teki ortama uymuyor ve altı ay sonra işten atılıyor. Neeleman, beş yıl boyunca havayolu sektöründe çalışmama şartı ile büyük bir tazminat alarak Southwest’ten ayrılıyor.
9. Neeleman bu arada Kanadalı iş adamlarıyla ortaklaşa WestJet’i kuruyor ve başarılı oluyor. Jet Blue’nun kuruluş çalışmalarına başlayan kadar orada görev yapıyor.
10. 15 Temmuz 1999 tarihinde New York Times’ta, JetBlue’nun kuruluş felsefesi üzerine şu yorum yapılıyor: “…promise to bring ‘humanity’ back to air travel, one of several pledges that may one day return to haunt him.”
11. Belki de bu yüzden, 2007 yılının Şubat ayında yaşanan kar fırtınasında yolcuların saatlerce uçakların içinde mahsur kalması, David Neeleman’ın JetBlue’dan, yani kendi kurduğu şirketten ayrılmak zorunda kalmasına yol açan süreci tetikleyecektir.
12. Bununla birlikte, yeni kurulan bir havayolu olmasına karşın deri koltuklar, tüm koltukların arkasında ekran bulunması ve buradan canlı TV yayını yapılması, konforlu bir uçuşa imkân veren diz mesafesi, uygun bilet fiyatları gibi unsurlar, JetBlue’yu daha ilk andan itibaren ön plana taşıyor.
13. Bir çok düşük maliyetli taşıyıcının aksine JetBlue, New York JFK Havalimanı’nı “hub” olarak seçerek, bu açıdan da fark yaratıyor.
14. Neeleman’ın ekibinin geliştirdiği “open skies” adlı bir rezervasyon sistemi var. Bunu daha sonra HP’ye satıyorlar. HP de, iki sene sonra bunu başka bir firmaya satıyor.
15. JetBlue’nun kuruluşundan hemen sonra 11 Eylül olayının yaşanması, şirket için son derece kritik bir eşik. Bunun başarıyla atlatılması, sonraki yıllardaki başarının da önemli etkenlerinden.

Flying High – Table of Contents

1- The Journey Begins
2- Have I Got a Deal for You
3- Morris Air Spreads Its Wings
4- Off to Southwest
5- Opening Up New Skies
6- A Different Kind of Airline
7- Preparing for Departure
8- JetBlue Takes Flight
9- Making Air Travel Entertaining
10- Keeping Customers Happy
11- The Technology Advantage
12- Getting the Word Out in Style
13- Dealing with Disaster
14- Preserving the Culture
15- Looking to the Future
16- David Neeleman’s Rules for Succeeding in Any Business,