Airbus, 2010 yılının Aralık ayında, en fazla satan uçak ailesi olan A320’nin yeni modelini duyurmuştu.
Yeni A320’nin resmî adı, A320neo olmuştu.
Neo kelimesinin, “new engine option” yani “yeni motor seçeneği” anlamına geldiği ifade edilmişti.
Yeni A320’nin en önemli özelliği, kullanacak olduğu yeni nesil motorlardı.
Airbus, Aralık 2010’dan bu yana 2.000’den fazla A320neo siparişi almayı başarmıştı.
A320neo siparişi veren havayolu şirketlerinin, CFM International LEAP ve Pratt & Whitney PW1000G motorları arasından seçim yapma şansı bulunuyordu.
Airbus’ın en çok satan yolcu uçağı A320 serisinin yeni nesil üyesi ‘neo’nun teslimatları, 2016 yılının Ocak ayında başlamıştı.
A320neo’yu teslim alan ilk havayolu şirketi, Lufthansa olmuştu. Ama aslında yeni uçağın ilk müşterisinin Qatar Airways olması kararlaştırılmıştı.
Fakat A320neo’larda kullanılan Pratt & Whitney PW1000G tipi motorlarda tespit edilen bir arıza, Qatar Airways’in bu uçakları teslim almayı reddetmesiyle sonuçlanmıştı.
Daha 2016 yılının başlarında, Qatar Airways’in A320neo’daki motor tercihini değiştireceği konuşulmaya başlanmış ve aynı yılın sonunda da bu karar resmîleşmiş ve şirket, 16 adet A321neo ve 34 adet A320neo olmak üzere toplam 50 uçakta, CFM LEAP 1-A motorları kullanacağını açıklamıştı.
2016 yılının Mart ayında ise, A320neo’yu filosuna ilk dahil eden havayolu şirketi olan Lufthansa yaptığı açıklamada, söz konusu problemin henüz çözülememesi sebebiyle, daha ikinci uçaktan başlamak üzere yeni A320neo’ların teslimatının ertelendiğini belirtmişti.
A320neo’lar Alçaktan Uçacak
Airbus A320 ailesinin en büyük müşterisi, Hindistanlı IndiGo firması.
Lufthansa’nın ardından bu uçağı filosuna katan ikinci havayolu şirketi olan IndiGo’nun 250 adedi A320neo ve 180 adedi A321neo olmak üzere toplam 430 adet yeni nesil Airbus siparişi bulunuyor.
Şirket şu ana kadar bunların 19 adedini teslim aldı.
Ancak bu uçakların motorlarında yaşanan sorunlar, IndiGo’yu da etkilemiş durumda.
IndiGo yönetimi, pilotlarına gönderdiği bir duyuruyla, A320neo tipi uçakların en fazla 30.000 feet (9.000 metre) yükseklikte uçurulması talimatını verdi.
Bu kararın, motorların yağlama sisteminde meydana gelmesi muhtemel bir aksaklığı engellemek için alındığı belirtildi. Nispeten daha düşük bir yükseklikte motorların daha az zorlanacağı ve daha az ısınacağı; böylelikle de tahmin edilen arızanın önüne geçileceği söyleniyor.
Kısa bir süre içerisinde Pratt & Whitney firmasının bu duruma bir çözüm üretmesi bekleniyor.
Ancak bu uçakların 11.000 – 12.000 metre gibi daha yüksek seviyeler yerine, 9.000 metre seviyesinde seyretmesinin, %4 ilâ 6 oranında ilave akaryakıt sarfiyatına yol açacağı hesaplanıyor.
Airbus A320neo tipi uçaklardan 144 adet sipariş vermiş olan ve şu ana kadar bunların beş adedini teslim alan GoAir’de de durum farklı değil.
GoAir firmasının pilotlarına da benzer bir şekilde, normal seyir esnasında 9.000 metre yüksekliği aşmamaları talimatı verildi.
PW1000G tipi motorlarda ortaya çıkan bu sorunun, Qatar Airways’in motor tercihini değiştirmesine kadar varan sorunla bir ilişkisi olup olmadığı konusunda ise şimdilik net bir bilgi bulunmuyor.
Pratt & Whitney PW1000G’de Yaşanan Sorun
2015 yılının Mayıs ayında, Airbus’ın bazı test uçuşlarını iptal etmesiyle ilk kez kamuoyuna yansıyan söz konusu sorun, motorda kullanılan önemli bir kelepçeyle ilgili.
İşin enteresan tarafı, bu sorunun etkisi, motor çalıştıktan sonra 1,5 – 2 saat kadar bir süre için kapatılırsa görülüyor.
Bu süre içerisinde motorun üst bölümü, diğer kısımlarına oranla daha yavaş soğuyor.
Dengesiz soğuma, motorun şaftında, bir santimetrenin 10.000’de 13’ü kadar bir eğilmeye sebep oluyor. Şaft bu haldeyken motor çalıştırılırsa, motor kompresöründe sürtünme meydana geliyor.
Pratt & Whitney bu duruma kısa vadeli bir çözüm olarak, çalıştırılmadan önce üç dakika boyunca motorun içerisine hava üflenmesini tavsiye ediyor. Motorda yapılacak bir revizyonla sorun kesin bir biçimde çözülmüş olacak.
Motorun bir saatten daha kısa veya üç saatten daha uzun sürelerde kapalı kaldığı durumlarda ise bu sorun yaşanmıyor.
Türkiye’den Verilen A320neo Siparişleri
2012 yılının son günlerinde açıklanan dev siparişle Pegasus Hava Yolları, ülkemizde A320neo ve A321neo siparişi veren ilk havayolu şirketi olmuştu.
75’i kesin, 25’i opsiyonlu olmak üzere toplam 100 adede ulaşan bu siparişin kesinleşen 75 uçaklık bölümü, 58 adet A320neo ve 17 adet A321neo’dan oluşuyor.
Pegasus’tan bir kaç ay sonra, Mart 2013’te bu kez Türk Hava Yolları (THY), halen Türkiye sivil havacılık tarihinin “en büyüğü” unvanını koruyan, 82 adedi kesin ve 35 adedi opsiyonlu olmak üzere tamamı Airbus’tan toplam 117 adetlik bir uçak sipariş vermişti.
Bu dev siparişin 25 adedi A321-200, 4 adedi A320neo ve 88 adedi ise A321neo tipi uçaklardan oluşmaktaydı.
1 Aralık 2015 tarihinde yapılan bir açıklama ile THY’nin, bu siparişteki 20 adet A321neo opsiyonunu kesinleştirdiği duyuruldu..
Pegasus uçaklarında, CFM’in Leap 1 motorlarını kullanacak.
THY ise sipariş ettiği A321neo’lar için geçtiğimiz günlerde açıklandığı üzere, Pratt&Whitney üretimi motorları kullanacak.