Amerikalı Delta Air Lines, Çinli China Eastern ve Avrupalı Air France-KLM, küresel çapta bir işbirliği için geniş kapsamlı bir ortaklık yapma kararı aldı.

Dünya sivil havacılığının önde gelenlerinden olan bu şirketlerin yapacağı ortaklığın büyüklüğünün, 1 milyar USD’yi geçeceği belirtiliyor.

Skyteam üzerinden Delta’nın, Star Alliance üzerinden Lufthansa’nın ve oneworld üzerinden American Airlines ve British Airways’in başını çektiği ortaklıklar, 2020’li yıllarda uluslararası havayolu sektörünü derinden etkileyecek gibi görünüyor.

Ryanair, easyJet, Southwest gibi düşük maliyetli taşıyıcıları bir kenara koyarsak, küresel işbirliklerinin dışında kalan şirketleri, zorlu rekabet şartlarının beklediği söylenebilir.

Delta, China Eastern ve Air France-KLM arasında gerekleştirilen bu dev ortaklık, önemli oranlarda hisse satışını da içeriyor.

Şu an için kamuoyuna açıklanan hisse alışverişleri şu şekilde:

China Eastern – Air France

China Eastern, Air France-KLM Group’un %10 oranında hissesini satın alacak.

Çin devletinin sahip olduğu üç büyük havayolu şirketinden bir tanesi ilk kez yabancı bir şirkete ortak olacak.

China Eastern bu işlem için yaklaşık 440 milyon USD ödeyecek.

Bu ortaklık, “Kuşak ve Yol” (Belt and Road) şeklinde adlandırılan ve Asya ile Avrupa arasındaki ticaret ve ulaşım bağlantılarını geliştirmeyi hedefleyen Çin devlet politikası ile de uyumlu.

Delta – Air France

Delta Air Lines, Air France-KLM Group’un %10 oranında hissesini satın alacak.

Delta bu işlem için yaklaşık 440 milyon USD ödeyecek.

Şirket, Air France-KLM Group’un yönetim kurulunda bir üye ile temsil edilecek.

Delta ile Air France-KLM Group arasında 2009 yılından bu yana joint venture anlaşması bulunuyor. Bu işbirliğine 2010 yılında Alitalia da dahil edilmişti.

Air France – Virgin Atlantic

Air France, yaklaşk 290 milyon USD karşılığında Virgin Atlantic’in %31 oranında hissesini satın alacak.

Böylece Virgin Atlantic’in büyük hissedarı Delta (%49) olacak. Richard Branson’ın payı, %20’ye düşecek.

Delta ile Virgin Atlantic arasında transatlantik pazarında yaklaşık beş yıldır devam eden joint venture anlaşması bu sayede yeni bir boyut kazanacak.

Alitalia da hesaba katıldığında, Delta + Air France-KLM + Virgin Atlantic + Alitalia işbirliği, transatlantik pazarında günde neredeyse 300 direkt uçuş sunar hale gelecek.

Delta’nın Diğer Ortaklıkları

Delta – China Eastern

2015 yılında ise Delta, 450 milyon USD karşılığında China Eastern Airlines’ın %3,5 oranında hissesini satın almıştı.

Delta bu sayede Çin pazarına emin bir adım atmıştı.

Delta – Aero Mexico

Delta, 2017 yılı içerisinde sonuçlandırdığı bir anlaşma ile Aero Mexico’nun %49 oranında hissesine sahip olmuştu.

Bu yakın işbirliği anlaşması sayesinde ABD ile Meksika arasındaki aktarma süreleri daha kısa olacak, iki ülke arasındaki uçuş sayısı artacak ve daha fazla noktaya sefer düzenlenecek.

Delta – Korean

Delta ile Korean, 2017 yılı içerisinde joint venture anlaşması yapacaklarını duyurmuştu.

Taraflar, Pasifik hatlarını kapsayan yakın işbirliği (joint venture) çerçevesinde taraflar, maliyetleri ve gelirleri paylaşacak.

Amerika ve Asya’da toplamda 370 civarında ayrı noktaya seferi bulunan Delta ve Korean, uçuş tariflerini birbirlerine daha uyumlu hale getirmek için çalışmalar yapacak.

Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Delta ile Korean’ın Pasifik hatlarındaki pazar payının %14 oranına yükselecek.

Delta – GOL

Delta, Brezilya merkezli havayolu şirketi GOL’ün %9,5 oranında hissesine sahip.

2011 yılında başlayan ortaklık, Brezilya iç hatlarında oldukça güçlü olan GOL sayesinde Delta’ya ciddi fayda sağlıyor.

Havayolu Sektöründe İşbirliği Aşamaları

Havayolu şirketlerinin gerçekleştirebileceği işbirlikleri, Qantas tarafından bundan beş sene kadar önce bir sunum çerçevesinde hazırlanan grafikte gayet anlaşılır bir biçimde anlatılmaktadır.

X ekseninde şirketler arasındaki ilişkinin olgunluğu, Y ekseninde ise şirketler arası entegrasyonun derinliği bulunan grafikte, havayolu sektöründeki işbirliği aşamalarını dört safhaya ayrılmış:

1- Interline

2- Codeshare

3- Joint Business Agreements

4- Equity Partnerships

Grafiğin sağ tarafında ayrıca, işbirliği aşamalarının ticarî kıymetleri de verilmiş.

Yıllardan beridir interline ve codeshare anlaşmalarıyla adeta “deli pösteki sayar gibi” işlerin içinde debelenip duran sektör, buradaki grafiğe göre yorumlamak gerekirse artık üçüncü aşamaya geçti denilebilir.

İkili, hatta üçlü joint venture anlaşmaları, tam şirket birleşmelerinden önceki son durak şeklinde yorumlanabilir.

Interline ve codeshare ile yapılamayan bir çok şey, joint venture’lar sayesinde gerçekleştirilebiliyor.

Kâr-zarar ortaklığı, yolcularla olan ilişkilerdeki bütünsellik, ücret ve tarife yapısının senkronize edilmesi ve bunların dağıtımı, joint venture anlaşmalarının sağladığı faydalardan hemen akla gelenler.

Bunun bir sonraki aşamasında ise sınır-ötesi şirket birleşmeleri geliyor ki, Avrupa Birliği dahilinde hile-i şer’iye yoluyla zaten yapılmakta olan bu tür işbirlikleri, önümüzdeki beş sene içerisinde tamamen serbestleşebilir.

O dönem geldiğinde, hem mâlî hem de operasyonel açıdan güçlü olanlar ayakta durmaya devam ederken, bu şartları yerine getiremeyen şirketler ya kepenk kapatmak ya da büyük şirketlerin kanatları altına girmek zorunda kalacaklar.