Amerikalı taşıyıcı Delta Air Lines ile Kanadalı WestJet, geniş kapsamlı bir işbirliği (joint venture) yapmak için anlaşmaya vardı.

Böylece taraflar arasında halihazırda mevcut olan codeshare anlaşmasının bir adım ötesine geçilerek, yolculara daha fazla seçeneğin sunulabileceği bir ortam sağlanmış olacak.

ABD ve Kanada arasında daha etkin bir uçuş ağı sağlamak, yolculara sunulan ürün ve hizmetlerin senkronize edilmesi, sadakat programı çerçevesinde daha fazla avantaj sunmak, havalimanlarındaki imkânların ortak kullanımının geliştirilmesi ve yolculara her zamankinden daha sorunsuz bir seyahat deneyimi yaşatmak, Delta ile WestJet arasındaki anlaşmanın satır başları olarak dikkat çekiyor.

Her iki ülkenin ilgili devlet kurumlarının onaylaması halinde devreye girecek olan bu joint venture anlaşması ile ABD ve Kanada arasında daha fazla direkt hat açılması da gündeme gelecek.

Tabii işin yolculara bakan tarafının ötesinde, Delta ve WestJet’in ticarî operasyonlarına sağlayacağı çok ciddi faydalar bulunuyor.

Delta ve WestJet, bu anlaşma ile, iki ülke arasındaki uçuş tarifesini ve bilet fiyatlarını beraberce belirleme hakkını elde edecek.

Gelir ve maliyet paylaşımı da söz konusu olabilecek.

Bu stratejik işbirliği özellikle WestJet için büyük önem taşıyor. Kanadalı bölgesel bir taşıyıcı olma kimliğinden sıyrılarak küresel bir oyuncu haline dönüşme hedefi bulunan WestJet, Delta ortaklığıyla bu yöndeki ilk adımı atmış olacak.

ABD ile Avrupa arasındaki bir çok uçuşun rotasının Kanada üzerinden geçtiği düşünüldüğünde, uzun vadede WestJet’in Avrupa pazarına giriş yapacağı da söylenebilir.

Zaten WestJet, 2020 yılına kadar mevcut filo büyüklüğünü iki katına çıkarmayı hedefliyor.

Delta, Sınır Ötesi Ortaklıklarda Uzman

Öte yanda Delta, sınır ötesi işbirlikleri konusunda oldukça tecrübeli bir firma.

1993 yılında Northwest Airlines ve KLM ile yaptıkları transatlantik ittifakı ile bu alandaki ilk ciddi adımını atan şirket günümüzde dünyanın dört bir yanında ortaklıklara sahip.

Delta – China Eastern – Air France-KLM

Amerikalı Delta Air Lines, Çinli China Eastern ve Avrupalı Air France-KLM, küresel çapta bir işbirliği için geniş kapsamlı bir ortaklık yapma kararı almıştı.

Delta, China Eastern ve Air France-KLM arasında gerekleştirilen bu dev ortaklık, önemli oranlarda hisse satışını da içeriyor.

Delta – Virgin Atlantic

Delta, 2012 yılının sonunda, 360 milyon USD karşılığında, Virgin Atlantic’in %49’unu satın almış ve bu şirketle bir joint venture kurmuştu.

Bu işbirliği sayesinde ilk aşamada, ABD ile İngiltere arasında günde karşılıklı 31 uçuşa kadar çıkan yoğun bir tarife yapısı oluşturulmuştu.

Delta – Air France

Delta Air Lines, Air France-KLM Group’un %10 oranında hissesini satın alacak.

Delta bu işlem için yaklaşık 440 milyon USD ödeyecek.

Şirket, Air France-KLM Group’un yönetim kurulunda bir üye ile temsil edilecek.

Delta ile Air France-KLM Group arasında 2009 yılından bu yana joint venture anlaşması bulunuyor. Bu işbirliğine 2010 yılında Alitalia da dahil edilmişti.

Delta – China Eastern

2015 yılında ise Delta, 450 milyon USD karşılığında China Eastern Airlines’ın %3,5 oranında hissesini satın almıştı.

Delta bu sayede Çin pazarına emin bir adım atmıştı.

Delta – Aero Mexico

Delta, 2017 yılı içerisinde sonuçlandırdığı bir anlaşma ile Aero Mexico’nun %49 oranında hissesine sahip olmuştu.

Bu yakın işbirliği anlaşması sayesinde ABD ile Meksika arasındaki aktarma süreleri daha kısa olacak, iki ülke arasındaki uçuş sayısı artacak ve daha fazla noktaya sefer düzenlenecek.

Delta – Korean

Delta ile Korean, 2017 yılı içerisinde joint venture anlaşması yapacaklarını duyurmuştu.

Taraflar, Pasifik hatlarını kapsayan yakın işbirliği (joint venture) çerçevesinde taraflar, maliyetleri ve gelirleri paylaşacak.

Amerika ve Asya’da toplamda 370 civarında ayrı noktaya seferi bulunan Delta ve Korean, uçuş tariflerini birbirlerine daha uyumlu hale getirmek için çalışmalar yapacak.

Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Delta ile Korean’ın Pasifik hatlarındaki pazar payının %14 oranına yükselecek.

Delta – GOL

Delta, Brezilya merkezli havayolu şirketi GOL’ün %9,5 oranında hissesine sahip.

2011 yılında başlayan ortaklık, Brezilya iç hatlarında oldukça güçlü olan GOL sayesinde Delta’ya ciddi fayda sağlıyor.

Havayolu Sektöründe İşbirliği Aşamaları

Havayolu şirketlerinin gerçekleştirebileceği işbirlikleri, aşağıdaki grafikte gayet anlaşılır bir biçimde anlatılmaktadır.

X ekseninde şirketler arasındaki ilişkinin olgunluğu, Y ekseninde ise şirketler arası entegrasyonun derinliği bulunan grafikte, havayolu sektöründeki işbirliği aşamalarını dört safhaya ayrılmış:

1- Interline

2- Codeshare

3- Joint Business Agreements

4- Equity Partnerships

Grafiğin sağ tarafında ayrıca, işbirliği aşamalarının ticarî kıymetleri de verilmiş.

Yıllardan beridir interline ve codeshare anlaşmalarıyla adeta “deli pösteki sayar gibi” işlerin içinde debelenip duran sektör, buradaki grafiğe göre yorumlamak gerekirse artık üçüncü aşamaya geçti denilebilir.

İkili, hatta üçlü joint venture anlaşmaları, tam şirket birleşmelerinden önceki son durak şeklinde yorumlanabilir.

Interline ve codeshare ile yapılamayan bir çok şey, joint venture’lar sayesinde gerçekleştirilebiliyor.

Kâr-zarar ortaklığı, yolcularla olan ilişkilerdeki bütünsellik, ücret ve tarife yapısının senkronize edilmesi ve bunların dağıtımı, joint venture anlaşmalarının sağladığı faydalardan hemen akla gelenler.

Bunun bir sonraki aşamasında ise sınır-ötesi şirket birleşmeleri geliyor ki, Avrupa Birliği dahilinde hile-i şer’iye yoluyla zaten yapılmakta olan bu tür işbirlikleri, önümüzdeki beş sene içerisinde tamamen serbestleşebilir.

O dönem geldiğinde, hem mâlî hem de operasyonel açıdan güçlü olanlar ayakta durmaya devam ederken, bu şartları yerine getiremeyen şirketler ya kepenk kapatmak ya da büyük şirketlerin kanatları altına girmek zorunda kalacaklar.