Yapısı gereği dışsal şoklara son derece açık olan havacılık sektörü, Çin’in Vuhan kentinde başlayan Coronavirus kaynaklı salgın hastalığın etkisine girmiş durumda.

Daha işin ciddileşmeye başladığı ilk günlerden itibaren Havayolu 101’de bu salgını yakından takip ediyoruz.

Zira 2003 yılında meydana gelen SARS salgının sektör üzerindeki etkisi bir hayli sert olduğu hafızalarımızda tazeliğini her zaman koruyordu.

Bir kaç ay etkili olan ve genelde Hong Kong ve çevresindeki yakın coğrafyayı etkileyen SARS, havayolu şirketlerinin milyarlarca USD gelir kaybı yaşamasına yol açmıştı.

Gelgelelim, Coronavirus sebebiyle iki aydır yaşanmakta olan şeyler, bu işin bu kez çok daha büyük bir maliyeti olacağını gösteriyor.

Aralarında THY’nin de bulunduğu çok sayıda önde gelen havayolu şirketi, Çin’e yaptıkları seferleri çok uzun süreliğine askıya aldı bile.

Gelin şimdi kısa kısa, Coronavirus salgını sebebiyle sektörde meydana gelen son gelişmelere bir bakalım.

• Çin’deki büyük havalimanlarındaki uçuş sayısı, %80’den fazla bir oranda azaldı.

Ülkenin en işlek ilk 25 havalimanındaki günlük kalkış sayısı, 10.000 civarından, 2.000’in altına indi.

• Çin dış hat pazarı üçte iki oranında daraldı.

Sayısal olarak en fazla kayıp Japonya, Güney Kore ve Tayland pazarlarında yaşandı.

Oransal olarak baktığımızda ise Endonezya (-92%), Singapur (-89%), ABD (-86%) ve Hong Kong (-80%), en fazla kapasite düşüşünün yaşandığı ülkeler olarak dikkat çekiyor.

Bununla birlikte, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bir çok ülkenin, yolcu uçakları için, Çin ile olan havayolu trafiğini tamamen askıya aldığını da hatırlatalım.

• Çin havayolu pazarı bir ayda öyle bir hızla küçüldü ki, bu dev ülke dünya sıralamasında üçüncülükten, yirmi beşinciliğe geriledi.

Bir başka deyişle, günümüz itibarıyla Çin havayolu pazarı, Portekiz’den daha küçük durumda.

• Filolarında toplam 4.000 civarında uçak bulunan Çinli havayolları, bunların üçte birini yere çekmek zorunda kaldı.

Çin’deki bir çok havalimanı, yüzlerce uçağa park yeri haline geldi.

• Amerikalı ve Avrupalı havayolları, Çin seferlerini geniş gövdeli uçaklarla yapmaktaydılar.

Durdurulan uçuşlar bir anda onlarca geniş gövdeli uçağın açığa çıkmasına yol açtı. United Airlines ve American Airlines gibi bazı şirketler, bu uçakları iç hat ve/veya Avrupa uçuşlarında kullanmaya başladı.

Benzer bir durumun THY için de geçerli olduğunu söyleyebiliriz. Zira askıya alınan Çin seferleri sebebiyle THY’nin günlük bazda en az 5-6 uçağının boşa çıktığını söyleyebiliriz.

• Çin içerisinde günlük 100 milyon mertebesinde olan yolcu sayısı, 4-5 milyon seviyesine kadar geriledi. (Sadece havayolu değil; tüm seyahat araçları)

• İşçilere verilen mecburî izin sebebiyle fabrikalarda üretimin aksaması, küresel tedarik zincirini de etkiledi.

Bu durum, Çin varış ve çıkışlı hava kargo operasyonlarına da olumsuz yansıdı.

• Salgından en fazla etkilenen havayollarından bir tanesi olan Hong Kong merkezli Cathay Pacific, personelini üç haftalık ücretsiz izine davet etti.

Söz konusu çağrı, 1 Mart – 30 Haziran arasındaki dönemi kapsıyor. İsteyen personel, bu dört aylık süre içerisinde üç hafta ücretsiz izin kullanabilecek.

Şirketin CEO’su yaptığı bir açıklamada, mevcut durumun en az, 2008-09 küresel mâlî kriz dönemindeki kadar kötü olduğunu söyledi.

• Hog Kong zaten, 2019 yılının ikinci çeyreğinden itibaren şiddetini artıran protesto gösterileriyle çalkalanmaktaydı.

Coronavirus salgını Hong Kong’un, yabancı ziyaretçiler açısından adeta terk edilmesine yol açtı.

Normalde günde 200.000 civarında kişinin varış yaptığı Hong Kong’da bu sayı şu sıralarda 3.000’in altına inmiş durumda.

• IATA, Asyalı havayollarının yıllık gelir kaybının, 28 milyar USD’ye ulaşabileceğini belirtti.

Bunun 13 milyar USD tutarındaki bölümü, Çinli havayollarının bütçesinden çıkacak.

• Geçen sene 2 milyon Çinli turisti ağırlayan Endonezya’nın Bali adası, salgın sebebiyle yıllık 4 milyar USD civarında bir gelir kaybına uğrayacağını hesaplıyor.

Bunda sadece Çinli turist sayısının azalması değil, bölgeye seyahat etmekten kaçınan Avrupalı ve Avustralyalı turistlerin de payı var.

• Seyahat sektöründeki bu ani yavaşlamadan, mobil uygulamalar dahi etkilendi.

Şubat ayının ilk haftalarında yapılan bir analize göre, uçuş ve otellerle ilgili mobil uygulamaların indirilmesi sayısı %20 oranında azaldı.

Asya-Pasifik bölgesinde seyahat uygulamaları üzerinden elde edilen rezervasyon gelirleri, 21 Ocak – 9 Şubat tarihleri arasında %27 oranında düşüş kaydetti.

• Salgın, Çin’in bir devlet politikası olan Kuşak ve Yol (Belt and Road) girişimini de sekteye uğrattı.

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda ülkeyi kapsayan bu girişimin, en azından bu yıl boyunca nispeten yavaşlaması bekleniyor.

• Yüzbinlerce Çinli öğrencisi olan üniversiteler, uygulanan seyahat yasakları sebebiyle gelişmeleri endişeyle takip ediyor.