Hava trafiği, dünyanın her tarafından aynı yoğunlukta olmuyor.

Avrupa gibi kimi yerlerde gökyüzü son derece işlekken, Tibet gibi bölgelerin üzerinden doğru düzgün uçak bile geçmiyor.

Uçakların pek görünmediği bir diğer nokta, Antarktika; yani güney kutup bölgesi.

Özellikle Asya ile Kuzey Amerika arasındaki uçuşlarda tercih edilen kuzey kutup bölgesinin aksine, Antarktika üzerinde yolcu uçağına rastlamak pek mümkün değil.

Peki bunun sebebi ne; neden güney kutbunun üzerinden pek uçak geçmiyor?

FAA tarafından 5 Mart 2001 tarihinde yayımlanan “kutup bölgesi rehberi”, 78° kuzey paralelinin kuzeyi ve 60° güney paralelinin güneyinde kalan bölgelerden geçecek uçaklar için, havayolu şirketlerinin sağlaması gereken bir takım şartları belirliyor:

• rota üzerinde herhangi bir acil iniş durumunda kullanılacak alternatif havalimanlarının tespiti,
• böyle bir durumda yolcu ve mürettebatın emniyetinin ve tahliyesinin nasıl sağlanacağına dair bir operasyon planı,
• uçuş boyunca akaryakıtın sıcaklığının yakından takip edilmesi,
• etkin iletişim sistemlerinin devrede olması (VHF, HF ve uydu bağlantısı),
• uçuş ekiplerinin çok soğuk hava şartları için özel eğitim alması ve söz konusu bölgede uçaktan çıkmalarını gerektirecek durumlarda kullanmak üzere iki takım özel kıyafetlerinin bulunması,
• kutup noktasına yakın bölgelerin manyetik açıdan istikrarlı olmaması seyrüsefer amacıyla pusulada gerçek yönün (true heading) kullanılması.

Bu çerçevede baktığımızda, güney kutbunu yolcu uçakları için zorlu hale getiren temel kuralın ETOPS olduğunu görüyoruz.

ETOPS kuralına göre, çift motorlu uçakların, motorlarından bir tanesi çalışamaz hale geldiğinde belli bir süre içinde acil iniş yapması gerekiyor.

Bu yüzden, uçuş rotaları çizilirken acil durumlarda kullanılacak havalimanları da dikkate alınıyor.

ETOPS kuralına uyarak Antarktika üzerinden geçecek bir rota çizilmesi ise mümkün görünmüyor. Zira 370 dakikalık bir ETOPS süresine sahip olan Airbus A350 için bile bu soğuk kıtanın ciddi bir bölümü kapsama alanı dışında kalıyor.

Bununla birlikte, teknik açıdan ne kadar zor olursa olsun, güney kutbu üzerinden uçmayı lüzumsuz hale getiren asıl unsur, ticarî açıdan bu bölgenin son derece verimsiz olması.

Güney Amerika, Afrika ve Avustralya arasında kalan bu hava sahası, ticarî uçuşlar için çok az kullanılıyor.

Dolayısıyla teknik zorunlulukları aşmaya yönelik herhangi bir girişimde bulunulmasına gerek kalmıyor.