Türk Hava Yolları (THY) tarihindeki seyahatim devam ediyor.
Yolum bu kez İngiliz Arşivine (The National Archives) düştü.
Aslında buraya, 2020 yılında, ikinci kitabımı yayınlamadan önce gelmek istiyordum. Fakat mâlûm, tam da o yıl patlayan Covid-19 salgını sebebiyle bu mümkün olmadı.
İngiliz Arşivi, randevulu çalışan bir kurum.
Önce ziyaret gününüzü belirliyorsunuz. Daha sonra, kurumun web sitesinden yapacağınız katalog taramasıyla, incelemek istediğiniz dosyaları seçiyorsunuz.
Bu aşamada size, “Temporary Reader’s Ticket” denen bir ziyaretçi kartı numarası veriliyor. Arşive gittiğinizde ilk olarak bunu kalıcı hale getirmek oluyor. Bir iki dakikalık bir işlemle, üç yıl geçerli olan bir Reader’s Ticket çıkarılıyor.
Bu kartla, arşiv bölümüne giriyorsunuz. Randevu aşamasında belirttiğiniz dosyalar, size ayrılmış dolaba konmuş bile.
Bu dosyaları alarak (bir defada en fazla üç dosya), dolap numaranızla aynı olan masa bölmesine geçiyorsunuz.
Gün boyunca, bu dosyaları ister okuyabilir isterseniz fotoğraflarını çekebilirsiniz. Ben de öyle yaptım ve günü yaklaşık 700 adet fotoğrafla tamamladım. 🙂
İngiliz Arşivinde THY’nin Ne İşi Var?
İngiliz Arşivinde THY’nin ne işi var diye merak edebilirsiniz.
Bu sorunun cevabı, 1950’lerin sonlarında saklı.
THY tarihinde, günümüzde çok az sayıda kişinin hatırladığı bir de doğrudan yabancı ortaklık konusu bulunuyor.
O tarihlerde Türkiye’de iktidarda bulunan Demokrat Parti’nin, THY’ye bir yabancı havayolunu ortak etme girişimlerini görüyoruz.
Bu çerçevede ön plana, Amerikalı Pan Am ve İngiliz British Overseas Airways Corporation (BOAC) firmalarının çıktığı anlaşılıyor.
Gerçekleştirilen müzakerelerin ardından, BOAC, 500.000 Sterlin karşılığında THY’nin %6,5 oranındaki hissesini satın alırken, bir buçuk milyon Sterlin tutarında da kredi açıyor.
Bunun sonucunda THY’nin 15 Temmuz 1957 tarihli Olağanüstü Genel Kurul’da, BOAC Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sir George Cribbett’in, THY Yönetim Kurulu Üyesi olarak atanması karar veriliyor.
İşte İngiliz Arşivi ziyaretimde, o yılların son derece ayrıntılı belgelerine ulaştım.
Sıra şimdi, bu belgelerin okunup değerlendirilmesinde. 😉