İstanbul’a yeni bir havalimanı yapılmasına ilişkin ihale, 3 Mayıs 2013 tarihinde gerçekleştirilmişti.
İhaleyi, Cengiz – Mapa (MNG) – Limak – Kolin – Kalyon (CMLKK) adlı inşaat şirketlerinin oluşturduğu konsorsiyum kazanmıştı.
Yap – işlet – devret yöntemine göre düzenlenen ihale çerçevesinde CMLKK, 25 senelik işletme süresinin karşılığında devlete, 22.152.000.000 Euro + KDV gibi son derece yüksek bir kira bedeli ödemeyi taahhüt etmişti.
Bir başka deyişle CMLKK, yatırım bedeli ve rutin operasyonel giderlerin dışında, devlete her yıl, 886.080.000 Euro + KDV (%18) = 1.045.574.000 Euro ödemeyi kabul etmişti.
İGA, Devlete Olan Kira Borcunu Ödüyor mu?
Yeni havalimanı, sembolik olarak 29 Ekim 2018, gerçek anlamdaysa 6 – 7 Nisan 2019 tarihlerinde açıldı.
Buna göre normalde, İGA’nın devlete ilk kira ödemesi 2020 yılında gerçekleşecekti.
Fakat daha 2018 yılında alınan bir karar çerçevesinde, ilk iki yılın kirası 350 milyon Euro’ya indirilirken, aradaki 1,3 milyar Euro’luk fark 2042’ye ötelendi.
Ama zaten araya Covid-19 krizi girince, sivil havacılık sektörüne bir çok kolaylık tanındı ve bu kira erteleme meselesi unutuldu gitti.
Neticede sektör, 2022’den itibaren normale döndü. Dolayısıyla, 2023 yılında İGA’nın söz konusu kirayı tam haliyle ödeyeceği tahmin ediliyordu.
Ama öyle olmadı. 2022’nin kirası ödenmediği gibi, 2023’ünkine ilişkin de herhangi bir gelişme yaşanmadı.
Yani toplamda 2 milyar Euro gibi hatırı sayılır bir meblağdan bahsediyoruz.
İstanbul Havalimanı’nın işletmecisi İGA’nın
Selahattin Bilgen’in açıklamalarından çok kritik iki sonuç çıkıyor:
- İGA, devlete olan kira borcunu henüz tam olarak hiç ödemedi. İlk tam ödemenin 2025 yılında (2024 için) yapılması planlanıyor. Ayrıca KDV oranı yüzde 20’ye yükseldiğinden, İGA’nın kirası da buna göre artış gösteriyor. (videoda 12:00’den itibaren)
- İGA, projede 30 milyon/yıl yolcu kapasite olarak belirlenmiş ikinci terminal binasını inşa etmek yerine, mevcut terminalde bir takım tadilat yaparak, kapasiteyi 120 milyona çıkaracak. (videoda 23:00’ten itibaren)