Son yıllarda, havacılık sektörü jeopolitik gerilimlerden her zamankinden daha fazla etkileniyor.

Ülkeler arasındaki siyasi krizler, sadece diplomatik ilişkileri değil, uçuş güvenliğinden rotalara, maliyetlerden yolcu deneyimine kadar geniş bir alanı etkiliyor. Hindistan ile Pakistan arasında yeniden tırmanan kriz de bunun en güncel örneklerinden biri oldu.

Pakistan, Hindistanlı havayollarının kendi hava sahasını kullanmasını yasakladığını duyurdu. Bu karar, Hindistan merkezli Air India ve IndiGo gibi şirketleri ciddi operasyonel sıkıntılarla karşı karşıya bıraktı.

Neler Oluyor?

Gelişmelerin arka planında, Hindistan’ın Cammu Keşmir bölgesinde yaşanan kanlı bir saldırı bulunuyor.

Geçen salı günü, Pahalgam bölgesinde 26 turistin hayatını kaybettiği silahlı saldırı, ülkede büyük yankı uyandırdı.

Delhi yönetimi, saldırının sınır ötesi bağlantıları olduğunu iddia ederek Pakistan’ı suçladı. Bunun üzerine Hindistan, 1960 tarihli kritik Indus Nehri su paylaşım anlaşmasını askıya aldı ve iki ülke arasındaki kara sınır kapısını kapattı.

Buna cevap olarak Pakistan, Hindistan’a yönelik hava sahasını kapatma ve tüm ticareti askıya alma kararı aldı.

Özellikle havayolu sektörü bu gelişmelerden doğrudan etkilendi. Air India ve IndiGo, Orta Doğu ve Avrupa yönündeki uçuşlarında Pakistan hava sahasını kullanamadıkları için yeni rotalar belirlemek zorunda kaldı.

Bu değişiklik, uçuş sürelerinin ortalama bir saat uzamasına ve dolayısıyla yakıt maliyetlerinin artmasına yol açtı. Uçakların daha fazla yakıt taşıması gerektiğinden, taşınabilecek kargo miktarında da azalma yaşanıyor.

Örneğin, New Delhi’den Bakü’ye yapılan IndiGo uçuşu, Pakistan üzerinden geçildiğinde 5 saat 5 dakika sürerken, yeni rota ile 5 saat 43 dakikaya çıktı. Bu durum, sadece yolcular için değil, havayollarının operasyonel planlamaları açısından da ciddi zorluklar oluşturuyor.

Benzer biçimde, Delhi – New York seferleri de akaryakıt ikmâli amacıyla Kopenhag duraklamalı biçimde gerçekleştiriliyor.

Pilot ve mürettebat vardiyaları yeniden düzenlenirken, bazı uçuşların iptal edilmesi veya geçici olarak durdurulması da gündeme geldi. IndiGo, Almatı ve Taşkent uçuşlarını 27 Nisan’dan başlayarak en az 7 Mayıs’a kadar askıya alacağını duyurdu.

Pakistan’ın hava sahasını kapatmasının en fazla etkilediği merkezlerden biri ise Delhi Havalimanı oldu.

Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Amerika’ya yapılan çok sayıda uçuş, doğrudan Pakistan hava sahasını kullanarak gerçekleştiriliyordu. Cirium Ascend verilerine göre, yalnızca Nisan ayında IndiGo, Air India ve Air India Express tarafından Delhi çıkışlı yaklaşık 1.200 uluslararası uçuş planlanmıştı.

Hatırlanacağı üzere, 2019 yılında da benzer bir hava sahası konusunda benzer bir kriz yaşanmış ve Hindistanlı havayolları yaklaşık 64 milyon dolarlık bir zarara uğramıştı. Şimdi sektör temsilcileri, bu yeni kısıtlamanın yaratacağı finansal yükü ve operasyonel kayıpları hesaplamaya çalışıyor.

Siyasi gerilimlerin gölgesinde havacılık dünyası bir kez daha zor bir sınavdan geçerken, gözler iki ülke arasındaki diplomatik adımlara çevrildi.

Indus Nehri Anlaşması Nedir?

1960 yılında Hindistan ve Pakistan arasında imzalanan Indus Waters Treaty, Indus Nehri ve kollarından gelen suların paylaşımını düzenler. Dünya Bankası’nın arabuluculuğunda yapılan bu anlaşma, iki ülke arasındaki üç savaşa rağmen bugüne kadar yürürlükte kalmayı başarmıştır.

Uçuş Rotalarındaki Değişim

• Delhi → Pakistan hava sahası → İran → Avrupa / Orta Doğu
• Delhi → Gujarat üzerinden güneye → Arap Denizi üzerinden batıya → İran’a kuzeyden giriş → Avrupa / Orta Doğu