Bugün 25 Aralık.
İstanbul Hava Yolları’nın (İHY) resmî kuruluş günü.
Bu havayolumuz, yaşı 30’un üzerinde olanların rahatça hatırlayacağı bir şirket.
İHY, kısa ömürlü Bursa Hava Yolları‘nı bilmeyenler için, bir devlet şirketi statüsündeki Türk Hava Yolları’nın karşısına çıkan ilk özel havayolu şirketi olarak hafızalarda yer etmiştir.
Türkiye’deki internet patlamasının hemen öncesinde göklere elveda dediğinden olsa gerek, online ortamda İHY hakkında tatmin edici bilgilere ulaşmak bir hayli güç.
Bu yüzden biraz daha derin bir araştırmaya giriştik ve ilginizi çekeceğini umduğumuz bilgilere ulaştım.
Yukarıda da belirttiğim gibi, İHY’nin resmî kuruluş tarihi 25 Aralık 1985.
Havayolu, ilk uçuşunu ise 14 Mart 1986 tarihinde yapıyor.
İHY’nin ilk yönetim kurulu başkanı, TİSK‘in efsanevî başkanı Refik Baydur olurken, genel müdür koltuğuna, özellikle Almanya turizm pazarının bilindik isimlerinden Sümer Akat oturuyor.
Şirketin diğer kurucuları arasında Yücel Meydan, Yener Canalp, Nihat Böytüzün, Lütfü Renda, Ercan Erman, Necati Telger ve Turgut Koyuncuoğlu isimlerini görüyoruz.
Kurucular Almanya pazarından olunca, İHY’nin ilk aşamadaki hedef bölgesi de aynı oluyor.
Almanya’nın yanı sıra, Türkiye iç hatları ve Kuzey Kıbrıs da şirketin uçuş ağı dahilinde yer almış.
Almanya seferleri charter statüsünde icra edilirken, Kıbrıs ve Türkiye iç hatları tarifeli olarak yapılıyor. Zaten THY’nin karşısında İHY ismini anılır hale getiren de işte bu; yani Türkiye iç hat uçuşları.
İlk aşamada İstanbul’dan Adana, Ankara, Antalya, Diyarbakır, İzmir ve Trabzon seferleri yapılırken, Ankara’dan da Adana, Diyarbakır, İzmir ve Trabzon seferleri tarifede yer alıyor.
Enteresan bir bilgi; tarifeli uçuşlar arasında Antalya – Dalaman bacağı da mevcut. Belli ki bölgesel yolcu trafik hareketinden pay alınması hedeflenmiş.
Ayrıca şirketin ilk erkek kabin memuru olan Zeki Turgay’ı da hatırlamadan geçmeyelim. Turgay, 008 sicil numarasıyla, İHY’de görev yapmıştı.
O zamanki para ile 1 milyar TL sermayesi olan İHY’nin filosunda ilk aşamada sadece üç uçak bulunmaktaydı.
Türkiye’de pek tanınmayan bu uçakların bir tanesi BAC 1-11, diğer ikisi ise Sud Aviation SE 210 Caravelle modeli uçaklardı.
Amblemi gibi ilk uçağının adı da Lale olan İHY’nin, Mine isimli ikinci tayyaresini halen İstanbul Yeşilköy Havacılık Müzesi‘nde görmek mümkün.
İlk 10 yılın sonunda, 1996 yılında, İHY’nin filosunun 16 adet Boeing (737 ve 757) ile donatıldığını görüyoruz.
Bu süre zarfında toplam 10 milyon yolcu taşıyan şirket, dış hatlarda tam 47 noktaya sefer yapar hale gelmişti.
15 yıla yakın bir süre halkın hizmetinde olan İHY, mâlî problemler sebebiyle maalesef 2000 yılında göklere veda etmek zorunda kalmıştı.
Değerli gazeteci Musa Alioğlu’nun bize aktardığı bilgiye göre, şirketin son sahibi Özcan Toplar, son genel müdürü ise Safi Ergin’di.
Daha 1980’lerin ortasında, ticarî havayolu işletmeciliği gibi bir hayli meşakkatli bir işe soyunan ve kendilerinden sonra gelenlere cesaret aşılayan müteşebbislerimize saygılarımızı gönderiyoruz.